ท้องแตกลาย คืออะไร อาการและสาเหตุเกิดจากอะไรบ้าง พร้อมวิธีรักษา

ท้องแตกลาย คือรอยผิวแตกลายที่เกิดขึ้นบริเวณหน้าท้องโดยมีลักษณะเป็นเส้นหรือริ้วที่แตกต่างกันไปตามสภาพผิวหนังของแต่ละบุคคล สีของท้องแตกลายอาจเป็นชมพู แดง น้ำตาล หรือม่วงได้ สาเหตุที่ท้องแตกลายเกิดขึ้นได้มีหลายปัจจัย เช่น ตั้งครรภ์ อ้วนขึ้น หรือขยายขนาดตัวอย่างรวดเร็ว ซึ่งทำให้ผิวหนังบริเวณนั้นแตกต่างไปจากเดิม นอกจากนี้ ผิวแตกลายอาจเกิดขึ้นได้ในส่วนอื่นของร่างกาย เช่น ต้นขา สะโพก แม้ที่ท้องแตกลายจะไม่มีผลกระทบต่อสุขภาพร่างกายของเรา แต่มันอาจส่งผลต่อความมั่นใจและคุณภาพชีวิตของเราได้

เมื่อเกิดท้องลายใหม่ ๆ บริเวณท้องอาจรู้สึกระคายเคือง หรือมีอาการคัน นอกจากนี้ ผิวหนังบริเวณที่แตกลายอาจบางลงหรือนูนขึ้นเล็กน้อย และมีลักษณะเป็นริ้วสีขาว ชมพู แดง น้ำตาล หรือม่วงได้ การเกิดท้องลายและลักษณะอาการของท้องแตกลายนี้ขึ้นอยู่กับสภาพและความตึงของผิวหนังในแต่ละบุคคล อาการเหล่านี้อาจจะค่อย ๆ จางหายไปและไม่เห็นชัดเจนตามเวลาผ่านไปหลายปี

Stretch mark หรือ ท้องแตกลาย เกิดขึ้นได้หลายสาเหตุ โดยส่วนใหญ่เกิดขึ้นเมื่อผิวหนังชั้นแท้ถูกยืดหยุ่นหรือหดตัวอย่างรวดเร็วจนเกินความจุของคอลลาเจนและอีลาสติน สาเหตุที่สำคัญสำหรับการเกิดท้องแตกลายมีดังนี้

• การตั้งครรภ์และคลอด เนื่องจากการยืดหยุ่นของผิวหนังบริเวณหน้าท้อง ซึ่งทำให้ผิวหนังหดลงอย่างรวดเร็วหลังคลอด
• พันธุกรรม มีผู้ที่มีความเสี่ยงสูงกว่าผู้อื่นในการเกิดท้องแตกลาย
• น้ำหนักตัวเพิ่มหรือลดลงอย่างรวดเร็ว
• การใช้สารคอร์ติโคสเตียนกับผิว เช่นในการทำศัลยกรรมเสริมหน้าอก
• การเพิ่มขนาดหน้าอกด้วยซิลิโคน
• การออกกำลังกายแบบ Weight Training ทำให้กล้ามเนื้อโตขึ้นอย่างรวดเร็ว
• เกิดความผิดปกติในร่างกาย เช่น โรคมาร์แฟนหรือโรคคุชชิ่ง ที่ส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของร่างกายอย่างรวดเร็ว

อย่างไรก็ตาม ปัญหาผิวท้องแตกลายไม่ได้เกิดขึ้นกับคนอ้วนเท่านั้น แต่สาว ๆ ที่มีรูปร่างเล็กก็สามารถเกิดรอยแตกลายได้เช่นกัน รอยแตกลายมีสองประเภท

1. รอยแตกลายสีแดง เป็นรอยแตกลายรูปแบบใหม่ที่เกิดจากการยืดหรือหดตัวเร็วเกินไป ทำให้เกิดริ้วรอยสีแดงเข้มหรือสีม่วงบนผิวหนัง ระดับความเข้มขึ้นอยู่กับสภาพผิวเดิมของแต่ละคน ส่วนคำถามที่ว่ารอยแตกลายแดงจะหายไหม? คำตอบคือมีโอกาสหายและกลับมาเรียบเนียนได้ง่ายกว่ารอยแตกลายสีขาว เนื่องจากเป็นรอยที่เกิดขึ้นใหม่จึงทำให้สามารถดูแลรักษาให้หายได้ดีและเร็วกว่านั่นเอง

2. รอยแตกลายสีขาว ที่เกิดจากรอยแตกลายสีแดงที่เมื่อเวลาผ่านไปจากสีแดงจะค่อย ๆ จางลง และเปลี่ยนเป็นเส้นสีขาว รอยแตกลายแบบนี้รักษายากกว่ารอยแดง เพราะมันฝังลึกอยู่บนผิวพอสมควร ดังนั้นหากต้องการรักษารอยแตกลายให้ได้ผล ควรเริ่มดูแลและรักษาตั้งแต่ยังเป็นเส้นสีแดงจะช่วยให้ผิวกลับมาเรียบเนียนได้ง่ายกว่า

การรักษาท้องแตกลายมี 2 วิธีหลัก ๆ คือ การรักษาเฉพาะที่โดยการทายาและการรักษาโดยแพทย์โดยใช้เครื่องมือ ยาทาที่นิยมใช้ในการรักษาคือยาที่สามารถกระตุ้นการสร้างเส้นใยคอลลาเจนใหม่หรือกระตุ้นการสร้างหนังกำพร้าหรือหนังแท้ใหม่ขึ้น ตัวอย่างเช่น ยาทาที่มีวิตามินเอ (กรดเรติโนอิก) หรือกรดผลไม้ เช่น อัลฟ่าไฮดรอกซี (AHA) ครีมต้องออกฤทธิ์ติดต่อกันอย่างน้อย 3-4 วัน เดือน การรักษาโดยการทายามักได้ผลในกรณีที่รอยแตกเพิ่งเริ่มเกิดขึ้นใหม่ ๆ ในขณะที่รอยยังเป็นสีชมพูอยู่ โดยทั่วไปประสิทธิภาพของการรักษาด้วยการทายามักด้อยกว่าการรักษาด้วยการใช้เครื่องมือ

การรักษาท้องแตกลายด้วยเครื่องมือ

อุปกรณ์ทางการแพทย์ที่ใช้รักษารอยแตกลายซึ่งมีรายงานในวารสารทางการแพทย์ว่ามีประสิทธิภาพและปลอดภัย ได้แก่ ไมโครเดอร์มาเบรชั่น เลเซอร์ และคลื่นวิทยุ การรักษาด้วยเครื่องมือเหล่านี้ต้องทำการรักษาต่อเนื่องกันหลายครั้ง โดยปกติควรทำการรักษาทุก 1-2 สัปดาห์ ติดต่อกัน 5-10 ครั้ง จำนวนครั้งของการรักษาขึ้นอยู่กับความรุนแรงของรอยแตกลายและความพึงพอใจของคนไข้ การกรอผิวด้วยเกร็ดอัญมณีออกฤทธิ์โดยการปรับสภาพผิวภายนอกให้เรียบขึ้น ส่วนเลเซอร์ และคลื่นวิทยุออกฤทธิ์โดยการปรับสภาพผิวภายนอกและกระตุ้นการสร้างเส้นใยคอลลาเจนใหม่ขึ้น

การรักษาหน้าท้องลายด้วยเลเซอร์

เลเซอร์ที่ใช้กันทั่วไปในการรักษารอยแตกลายมีอยู่ 2 ประเภท ได้แก่ Fractional laser และ non-invasive laser เลเซอร์ทั้งสองมีหลักการทำงานคล้ายคลึงกัน กระตุ้นการสร้างเส้นใยคอลลาเจนใหม่เพื่อให้ผิวบริเวณนั้นเรียบเนียนขึ้น เลเซอร์ผลัดผิวชนิดที่มีการบุกรุกน้อยซึ่งใช้กันทั่วไปในปัจจุบันคือเลเซอร์ผลัดผิวแบบแบ่งส่วน เลเซอร์แบบไม่รุกรานที่นิยมมากที่สุดสำหรับการรักษารอยแตกลายคือเลเซอร์สีย้อมแบบพัล

ซิ่งการรักษาด้วยเลเซอร์ทั้งสองประเภทจำเป็นต้องทำการรักษาหลายครั้ง จำนวนครั้งของการรักษามักจะประมาณ 5-10 ครั้ง ผลลัพธ์ของการผลัดผิวด้วยเลเซอร์ที่รุกล้ำน้อยกว่านั้นชัดเจนกว่าการผลัดผิวด้วยเลเซอร์แบบไม่รุกล้ำ และเช่นเดียวกันกับการรักษาวิธีอื่น ๆ การรักษาท้องแตกลายที่เกิดขึ้นใหม่ข้างต้นจะได้ผลดีกว่ารอยแตกที่เป็นมานานแล้ว

อ่านเพิมเติม :

รอยแตกลายมีกี่ประเภท ต้องรักษาอย่างไร ?

การรักษาด้วยเลเซอร์ได้ผลดีแค่ไหน

อย่างที่กล่าวไว้ข้างต้น รอยแตกลายหรือท้องแตกลายเป็นแผลเป็นตื้น ๆ เมื่อเกิดขึ้นแล้วจะไม่มีทางรักษาให้เรียบเนียนเหมือนผิวเดิมได้ โดยทั่วไป ผลของการรักษาด้วยเลเซอร์ผลัดผิวแบบเปิดแผลน้อยจะเห็นผลชัดเจนกว่าแบบเปิดแผล และเช่นเดียวกันกับการรักษาวิธีอื่น ๆ ดังกล่าวข้างต้น การรักษาท้องแตกลายที่เพิ่งเริ่มเป็นใหม่ ๆ จะได้ผลดีกว่ารอยแตกที่เป็นมานาน หากเริ่มรักษาตั้งแต่เนิ่น ๆ เลเซอร์ปรับสภาพผิวชนิดแผลน้อยอาจสามารถทำให้สภาพรอยแตกลายดีขึ้นประมาณ 50%

สิ่งที่ควรระวังในการรักษาด้วยเลเซอร์

ผลข้างเคียงที่พบบ่อยที่สุดหลังการรักษาด้วยเลเซอร์แบบแผลเล็กคือรอยคล้ำ ผลข้างเคียงนี้พบได้ประมาณ 10% ของคนไข้ โอกาสเกิดรอยคล้ำหลังการทำเลเซอร์แบบไม่เจ็บแผลก็พบเช่นกันแต่มีโอกาสน้อย รอยคล้ำหลังการทำเลเซอร์มักจะจางลงภายใน 3-6 เดือน

ถ้ามี หน้าท้องแตกลาย + ผิวหนังหย่อนยาน รักษาอย่างไร ?

การมีผิวแตกลายและมีผิวหนังหย่อนยานตามส่วนต่างๆ ของร่างกาย เช่น หน้าท้อง ต้นขา ต้นแขน ปีกหลัง หรือหน้าอก ที่เกิดจาก

• การลดน้ำหนัก ในคนที่เคยอ้วนมากๆ มาก่อน เมื่อน้ำหนักลดลงอาจทำให้ผิวหนังที่เคยยือตัวหดกลับได้ไม่ดีจนเกิดเป็นผิวหนังส่วนเกิน รวมถึงมีผิวแตกลายจากการที่ร่างกายถูกขยายออก
• คุณแม่หลังคลอด ส่วนใหญ่จะเกิด หน้าท้องแตกลาย มากกว่าส่วนอื่นๆ ซึ่งหลังคลอดลูกรอยแตกลายก็ยังอยู่และเห็นชัดเจน รวมถึงเกิดผิวหนังที่ขยายตัวนั้นขาดความยืดหยุ่น หดตัวกลับได้ไม่ดีอีกต่อไป

สาเหตุของผิวแตกลายและมีผิวหนังหย่อนยาน ในทางการแพทย์สามารถรักษาทั้ง 2 ปัญหาได้พร้อมกันด้วย

2. ศัลยกรรมผ่าตัดยกกระชับ

การผ่าตัดยกกระชับนั้นสามารถทำได้ทุกส่วนของร่างกายในบริเวณที่ผิวมีความหย่อนยานสูง ผิวหนังถูดยืดเป็นเวลานานจนขาดความยืดหยุ่น ไม่สามารถหดกลับได้อีกต่อไป ส่วนใหญ่จะใช้การรักษาด้วยวิธีนี้ในกลุ่ม คนที่เคยลดน้ำหนักมาก่อน , คุณแม่หลังคลอด เป็นต้น

• การผ่าตัดยกกระชับหน้าอก

การมีหน้าอกหย่อน + หัวนมอยู่ผิดตำแหน่ง สามารถทำศัลยกรรมยกกระชับหน้าอกได้ โดยต้องให้แพทย์เฉพาะทางวินิจฉัยก่อน เพื่อออกแบบการรักษาและเลือกวิธีที่เหมาะสม เช่น