มะเร็ง ตรวจเช็คได้จากเลือดเพียงหลอดเดียว

Liquid Biopsy เป็นเทคโนโลยีใหม่ โดยตรวจมะเร็งจากส่วนประกอบของเลือดซึ่งมีความแม่นยำสูงกว่า การตรวจแบบทั่วไป

สารบัญ

1. ตรวจคัดกรองมะเร็งนั้นมีความสำคัญอย่างไร

• เหตุผลที่การตรวจสุขภาพทุกปี ไม่เจอ มะเร็ง จนกว่าถึงระยะท้ายๆ
• ระยะของมะเร็งโดยทั่วไป
• ความยากในการตรวจคัดกรอง มะเร็ง แบบทั่วไป

2. วิธีการตรวจมะเร็ง

• เทคโนโลยีที่เคยใช้
• เทคโนโลยีใหม่ ตรวจมะเร็งจากส่วนประกอบของเลือด
• เทคโนโลยี EDIM (Biological biopsy)

3. ทำไมต้อง All CA Blood Test by Rattinan Medical Center

• ขั้นตอนการตรวจมะเร็ง 
• ผลการตรวจมะเร็ง
• เงื่อนไขการคัดกรองผู้ป่วย
• ข้อจำกัดในการตรวจด้วย All CA Blood Test by Rattinan Clinic
• ประเภทการตรวจคัดกรอง

ตรวจคัดกรอง มะเร็ง นั้นมีความสำคัญอย่างไร ?

• โรคมะเร็งเป็นสาเหตุการตายอันดับ 1 ของคนไทย ติดต่อกันมานานกว่าทศวรรษ มีผู้ป่วยเฉลี่ยปีละประมาณ 120,000 คน เสียชีวิตปีละ 67,000 คน เช่น มะเร็งปอด มะเร็งเต้านม มะเร็งปากมดลูก มะเร็งลำไส้ใหญ่
• มีหลายสาเหตุที่ทำให้เป็นโรคมะเร็ง ซึ่งส่วนใหญ่เกิดจากปัจจัยภายนอกที่สามารถพบได้ในชีวิตประจำวัน และมีบางส่วนที่มาจากพันธุกรรมโดยมีคนในครอบครัวเคยประวัติป่วยเป็นโรคมะเร็งมาก่อน
• เซลล์ที่ผิดปกติจะใช้เวลาในการพัฒนาเป็นเซลล์เนื้องอกร้าย หรือ มะเร็งลุกลามได้ จนเห็นชัด แต่เซลล์มะเร็งบางชนิดไม่แสดงอาการให้เห็นในช่วงแรก จนไม่ต่างจากคนปกติ ทำให้กว่าจะตรวจพบก็ถึงขั้นที่รักษาเริ่มยาก แม้จะไม่ใช่ระยะสุดท้าย แต่ก็อาจเป็นมะเร็งในขั้นที่ต้องรักษาโดยฉายรังสี ทำคีโม หรือตัดอวัยวะบางส่วนไป ซึ่งมีผลข้างเคียงต่อคนไข้ได้

เหตุผลที่การตรวจสุขภาพทุกปี ไม่เจอ มะเร็ง จนกว่าถึงระยะท้ายๆ

• การตรวจสุขภาพประจำปี เป็นเพียงการตรวจทั่วไปเท่านั้น ไม่ได้เน้นโรคมะเร็งที่มีโอกาสเกิดได้แทบทุกจุดในร่างกาย
• การตรวจสุขภาพไม่ได้ละเอียดมาก ทำให้มีโอกาสตรวจพลาดได้ กว่าจะตรวจพบก็เริ่มเกิดสิ่งผิดปกติในร่างกาย ซึ่งเป็นมะเร็งในระยะที่ 2-3 หรือขั้นสุดท้ายแล้ว

ดังนั้น การตรวจสุขภาพประจำปีแบบปกติ จะช่วยทำให้มีโอกาสพบโรคมะเร็งในระดับหนึ่ง แต่ไม่สามารถตรวจสอบเซลล์มะเร็งบางอย่างได้ ซึ่งเป็นต้นเหตุที่ทำให้เกิดความสูญเสียโดยเฉพาะกลุ่มคนที่อายุช่วง 20, 30 หรือ 40 ปี ที่ไม่ใช่กลุ่มเสี่ยงของโรคมะเร็ง

กลับสู่สารบัญ

ระยะของมะเร็งโดยทั่วไป

• มะเร็งระยะที่ 1: โอกาสรอดเกิน 5 ปี ประมาณ 80% เซลล์มะเร็งเริ่มเพิ่มจำนวนในบริเวณที่เป็น
• มะเร็งระยะที่ 2: โอกาสรอดเกิน 5 ปี ประมาณ 60% เซลล์มะเร็งเริ่มกระจายไปในบริเวณใกล้เคียง
• มะเร็งระยะที่ 3: โอกาสรอดเกิน 5 ปี ประมาณ 30% เซลล์มะเร็งเริ่มเข้าสู่ต่อมน้ำเหลือง
• มะเร็งระยะที่ 4 (ระยะสุดท้าย): โอกาสรอดเกิน 5 ปี ประมาณ 10% เซลล์มะเร็งกระจายเข้าสู่อวัยวะอื่นๆ

ความยากในการตรวจคัดกรอง มะเร็ง แบบทั่วไป

ตรวจคัดกรองมะเร็ง (Screening for cancer) จึงมีบทบาทในการค้นหาต้นเหตุของการเป็นโรคมะเร็ง เพื่อรักษาได้ทันท่วงที แต่ก็มีข้อจำกัดหลายประการ

• การตรวจคัดกรองประกันสุขภาพ หรือ ประกันสังคม ตรวจมะเร็งได้ไม่กี่ชนิด และอายุต้องถึงเกณฑ์ก่อนถึงจะตรวจได้
• เพศและวัย มีความเสี่ยงต่อการเป็นโรคมะเร็งที่แตกต่างกัน แต่บางครั้งก็เกิดเร็วกว่ากำหนดหรือเกิดในเพศอื่น เช่น ผู้ชายก็เป็นมะเร็งเต้านมได้ ผู้หญิงก็เป็นมะเร็งตับได้ วัยรุ่นอาจเป็นมะเร็งปากมดลูกได้
• การตรวจคัดกรองแบบเจาะจงโรคมะเร็งบางชนิด มีค่าใช้จ่ายค่อนข้างสูงมาก
• การตรวจเพียงครั้งเดียวโดยทั่วไป ยากที่จะสรุปได้ว่าเป็นมะเร็งหรือไม่ บางครั้งในเริ่มระยะแรก แต่ผลตรวจกลับไม่พบอะไร พอตรวจในปีต่อมาอาจพัฒนาไประยะที่ 2 และ 3 แล้ว

ดังนั้น ถ้ากังวลว่ามะเร็งจะก่อตัวในร่างกาย ควรได้รับการตรวจคัดกรองความเสี่ยงตามเกณฑ์อายุ อย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง เพื่อตรวจหาความผิดปกติของเซลล์ตั้งแต่ในระยะแรก เมื่อพบความผิดปกติ แพทย์จะได้พิจารณาส่งตรวจเพื่อวินิจฉัยโรคได้เพิ่มเติมได้ทันเวลา

กลับสู่สารบัญ

เทคโนโลยีที่เคยใช้

• เทคโนโลยีภาพ อย่าง X-ray, CT, MRI, PET และการตรวจแบบส่องกล้อง
• แมมโมแกรม อย่าง มะเร็งเต้านม
• ตัวบ่งชี้มะเร็ง (Tumor Markets) อย่าง PSA, CEA, CA 15-3, CA 19-9, CA 125, TTF-1, Tumor M2-PK

ข้อจำกัดที่พบ

1. ราคาแพงมาก ถึงเริ่มต้นไม่กี่พันบาท แต่ตรวจหลายส่วนจะมีราคาที่สูง ส่วนเทคโนโลยีเฉพาะจุดจะมีราคาสูงหลายหมื่น
2. การตรวจหลายแบบมีข้อจำกัดกับมะเร็งบางชนิด
3. ความจำเพาะต่ำ ผลการตรวจอาจไม่แม่นยำจากข้อจำกัดของมะเร็งบางรูปแบบ
4. มีความเสี่ยงจากขั้นตอนที่อันตรายต่อร่างกาย

จากปัญหาหลายประการ ทำให้มีการพัฒนาวิธีการตรวจด้วยสารประกอบในเม็ดเลือด ที่สามารถบ่งชี้ได้ว่าร่างกายเรามีเซลล์มะเร็งก่อตัวอยู่หรือไม่

เทคโนโลยีใหม่ ตรวจ มะเร็ง จากส่วนประกอบของเลือด

Liquid Biopsy เป็นการตรวจจากส่วนประกอบในเม็ดเลือด ซึ่งมีความแม่นยำสูงกว่าเพราะเมื่อมีเซลล์ผิดปกติเพิ่มจำนวนในร่างกายจนอยู่ในระดับเริ่มอันตราย จะส่งผลกระทบต่อส่วนประกอบเม็ดเลือดให้เปลี่ยนแปลงไปจากเดิม จึงสามารถตรวจเช็คได้

มีหลายเทคโนโลยีที่กำลังอยู่ในระหว่างการวิจัย ซึ่งบางเทคโนโลยีมีข้อจำกัด เช่น ถูกเจือจางด้วยปริมาณของโลหิตในร่างกาย ทำให้ผลชี้วัดคลาดเคลื่อน

หนึ่งในเทคโนโลยีที่เรานำมาใช้ในการตรวจ คือ EDIM (Biological biopsy) ที่เลือกตรวจเซลล์แมคโครฟาจ (Macrophage) เซลล์เม็ดเลือดขาวประเภทโมโนไซต์ที่ขนาดใหญ่กว่าเม็ดเลือดขาวทั่วไป เป็นตัวชี้บ่งโอกาสเกิดโรคมะเร็งที่สูงกว่า

กลับสู่สารบัญ

เทคโนโลยี EDIM เป็นเทคโนโลยีตรวจสอบมะเร็งจากตัวอย่างเลือด ที่ค้นคว้าโดยทาง RV Lab ในประเทศเยอรมัน เริ่มตั้งแต่ปี 2007 ทดสอบ จนได้รับผลการยอมรับในปี 2017

ขั้นตอนจะทำเพียงเจาะเลือดไปตรวจ เพื่อหาเซลล์เนื้องอกหรือเซลล์มะเร็งในเลือด โดยใช้แอนติเจนที่จำเพาะต่อเซลล์ภูมิคุ้มกัน ตรวจสอบความสามารถของระบบภูมิคุ้มกัน ซึ่งมีความแม่นยำในการตรวจวินิจฉัยที่สูง ตรวจเซลล์แมโครฟาจ เพื่อตรวจหาชิ้นส่วนแอนติเจนของเซลล์ผิดปกติในร่างกายที่ถูกจับกินโดยเซลล์ภูมิคุ้มกัน เหมือนการตรวจสอบชิ้นเนื้อทางชีวภาพ

กลับสู่สารบัญ

ทำไมต้อง All CA Blood Test by Rattinan Medical Center

ขั้นตอนการตรวจ มะเร็ง

1. นัดเวลาล่วงหน้ากับทางรัตตินันท์คลินิก
2. เดินทางมาที่คลินิก เพื่อเก็บตัวอย่างเลือด
3. รอรับผลการตรวจของคุณภายใน 10 วันทำการ ส่งที่อีเมล หรือ ทางไปรษณีย์

ผลการตรวจ มะเร็ง

ผลที่ได้จะเป็นตัวเลข แบ่งเป็นสามระดับใหญ่ๆ

1. ไม่มีความเสี่ยงในการเกิดเนื้องอก หรือ มะเร็ง: ยังไม่มีปัญหา แต่ถ้าตัวเลขอยู่ในเกณฑ์ที่สูง ควรระวังเป็นพิเศษ
2. ตรวจพบแนวโน้มของการเกิดเนื้องอกหรือมะเร็ง: มีโอกาสเป็นโรคมะเร็ง ควรพบแพทย์
3. ตรวจพบการเกิดเนื้องอกหรือมะเร็ง: พบแพทย์ที่โรงพยาบาลเพื่อทำการรักษาต่อไป

กลับสู่สารบัญ

เงื่อนไขการคัดกรองผู้ป่วย ก่อนการตรวจ มะเร็ง

1. ผู้ป่วยควรมีสุขภาพร่างกายในสภาวะปกติ ไม่มีการบาดเจ็บหรืออักเสบ

2. ผู้ป่วยควรหยุดยาและการรักษาดังนี้ อย่างน้อย 8 สัปดาห์ก่อนตรวจ

• ได้รับการรักษาโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ (anti-rheumatic medication)
• ได้รับยาเมโทรเทรกเซท (Methrotrexate)
• ได้รับยากลุ่มยับยั้งการอักเสบ ทั้งคอร์ติโคสเตียรอยด์ และ ไม่ใช่กลุ่มสเตียรอยด์ (คอร์ติโซน) (steriodal and non steroidal corticoids)
• กำลังรักษาด้วย GM-CSF (Granulocyte-Macrophage colony-stimulating factor)
• กำลังได้รับยาอะมิกดาลิน (Amygdalin)
• ได้รับการรักษาด้วยสเตียรอยด์, เคมีบำบัด, ผ่าตัด และ รังสีรักษา
• อยู่ในระหว่างการรักษากลุ่มโรคภูมิแพ้ตัวเอง (auto-immune disease)

กรณีที่ทานยารักษาโรคประจำตัว ควรติดต่อสอบถามเจ้าหน้าที่จากคลินิกก่อน

3. ผู้ป่วยควรเลี่ยงทานของมันก่อนตรวจ 2 ชั่วโมง

ข้อจำกัดในการตรวจด้วย All CA Blood Test by Rattinan Clinic

• สามารถตรวจมะเร็งที่เป็นก้อนได้ทุกชนิด แต่ไม่สามารถตรวจมะเร็งเม็ดเลือดได้ ต้องใช้วิธีการตรวจแบบอื่น

ประเภทการตรวจคัดกรอง

1. การตรวจเพื่อคัดกรองมะเร็งประจำปี (Screening Test) สำหรับคนทั่วไปเพื่อตรวจคัดกรองมะเร็ง
2. การตรวจเพื่อติดตามและประเมินการรักษา (Monitoring Test) สำหรับผู้ป่วยมะเร็งที่ตรวจติดตาม และประเมินการรักษา (ควรตรวจหลังการรักษา 8 สัปดาห์ขึ้นไป)
3. การตรวจเพื่อเฝ้าระวังการเกิดซ้ำ (Surveillance test) สำหรับผู้ป่วยมะเร็งที่หายแล้ว ตรวจเพื่อเฝ้าระวังการเกิดซ้ำ

* การรักษามะเร็งทุกชนิดอาจไม่หายขาด ทำให้ต้องติดตามและเฝ้าระวังอยู่เสมอ ซึ่งถ้าตรวจพบเจอเร็ว จะช่วยทำให้ผู้ป่วยปลอดภัยมากขึ้น