จมูกไม่ได้กลิ่น เกิดจากอะไร มาหาสาเหตุเพื่อทำการรักษา

จมูกไม่ได้กลิ่น ส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิต ทั้งในแง่ของสุนทรียภาพและความปลอดภัย ผู้ป่วยที่ประสบปัญหานี้จะขาดความสุขในการได้กลิ่นต่าง ๆ รวมถึงรสชาติอาหาร นอกจากนี้ยังอาจขาดการรับรู้ถึงกลิ่นอันตรายที่ควรหลีกเลี่ยง เช่น กลิ่นแก๊สรั่ว ควันไฟ เป็นต้น ดังนั้นปัญหานี้จึงควรได้รับความสนใจ เพราะอาจเกิดขึ้นได้กับทุกคน หากมีพฤติกรรมเสี่ยงต่อระบบการได้กลิ่น ให้สังเกตว่าตนเองเริ่มจมูกไม่ได้กลิ่น หรือได้กลิ่นผิดไปจากเดิม โดยสาเหตุมาจากภาวะหวัด โรคภูมิแพ้ หรือสาเหตุเบื้องต้นอื่น ๆ ควรรีบพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยและรักษาอย่างถูกต้อง

จมูกไม่ได้กลิ่นเป็นอาการที่พบได้บ่อย และอาจส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิต การสูญเสียการได้กลิ่นอาจทำให้เรารับรสอาหารได้ลดลง ไม่สามารถรับรู้กลิ่นเหม็นหรืออันตรายรอบตัวได้ ดังนั้นควรตรวจสอบอาการและหาสาเหตุที่แท้จริง โดยสาเหตุหลักของจมูกไม่ได้กลิ่น เกิดจากอะไรบ้าง ได้แก่

• ภูมิแพ้ เช่น ภูมิแพ้สารคัดหลั่งในจมูก ฝุ่นละออง ไรฝุ่น ทำให้เยื่อบุโพรงจมูกอักเสบ จมูกอุดตัน
• ติดเชื้อในจมูกและโพรงจมูก เช่น ไวรัส แบคทีเรีย ทำให้เยื่อบุจมูกอักเสบ
• โรคเรื้อรัง เช่น โรคภูมิแพ้ โรคไซนัสอักเสบ โพรงจมูกอักเสบ
• อาการแทรกซ้อนจากโรคอื่น เช่น โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง
• การใช้ยาบางชนิด เช่น ยาลดกรด ยาต้านซึมเศร้า
• อุบัติเหตุที่บริเวณจมูกและศีรษะ
• ความผิดปกติทางสรีระกาย เช่น เนื้องอกในจมูก ต่อมน้ำนมอักเสบ

การรักษาอาการจมูกไม่ได้กลิ่น จำเป็นต้องหาสาเหตุที่แท้จริงก่อน โดยอาจตรวจวินิจฉัยด้วยการตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ เอ็มอาร์ไอ การตรวจคลื่นไฟฟ้าประสาท การตรวจด้วยกล้องส่อง เป็นต้น จากนั้นจึงให้การรักษาเฉพาะโรคตามสาเหตุ เช่น ยาปฏิชีวนะ ยาลดอาการแพ้ การผ่าตัด เป็นต้น ซึ่งจะช่วยให้อาการดีขึ้นได้ หากพบว่าตนเองมีอาการจมูกไม่ได้กลิ่น ควรรีบพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยหาสาเหตุ และได้รับการรักษาอย่างถูกต้องตามสาเหตุนั้น ๆ ซึ่งจะช่วยให้กลิ่นจมูกกลับมาดีได้อย่างรวดเร็ว

อาการที่จมูกไม่สามารถสังเกตได้ง่ายคือ การสูญเสียความสามารถในการรับรู้กลิ่นต่าง ๆ เช่น กลิ่นดอกไม้หรือกลิ่นอาหารบางอย่าง คนที่ประสบกับอาการนี้อาจรับรู้ว่าการรับกลิ่นเปลี่ยนไป บางครั้งอาจเสียการรับกลิ่นไปทันที ส่งผลให้รสชาติของอาหารเปลี่ยนไปด้วย โดยส่วนมากอาการจมูกไม่ได้กลิ่นจะเกิดขึ้นชั่วคราวและไม่รุนแรง บางกรณีอาจไม่สามารถรับรู้กลิ่นที่เป็นอันตราย เช่น กลิ่นก๊าซรั่วหรือกลิ่นควันไฟ เป็นต้น

• อาการเฉียบพลันมักเกิดขึ้นโดยไม่คาดคิด โดยส่วนใหญ่เกิดจากอุบัติเหตุ ในบางกรณีอาจเกิดขึ้นได้ทันทีหลังผ่าตัด
• อาการที่เรื้อรังมักเกิดขึ้นเรื่อย ๆ โดยมักมีสาเหตุมาจากการอักเสบในเยื่อบุโพรงจมูก การเจริญเติบโตของเนื้องอกในบุโพรงจมูก การสัมผัสกับสารเคมีที่อาจมีผลกระทบต่อระบบหายใจ อายุที่เพิ่มขึ้นก็เป็นปัจจัยที่มีผลต่อการเกิดอาการเรื้อรังเนื่องจากเกิดการเสื่อมถอยของร่างกาย อาการเรื้อรังนั้นมักเริ่มต้นอย่างอ่อนไหวแล้วค่อย ๆ ดำเนินไปในระยะเวลาที่ยาวนาน

หากคุณต้องการตรวจสอบว่าจมูกไม่ได้กลิ่นมีลักษณะอย่างไรและควรพบหมอหรือไม่ คุณสามารถทำได้โดยการสังเกตตัวเองดังนี้

• ถ้ามีอาการหวัดและจมูกไม่ได้กลิ่น คุณอาจรู้สึกว่าช่องจมูกของคุณมีอุดตัน ซึ่งอาจทำให้หายใจไม่สะดวก ในกรณีนี้ควรพยายามรักษาอาการอุดตันจมูกอย่างระมัดระวังและลองใช้วิธีบรรเทาอาการนี้
• หากมีอาการอักเสบในเยื่อบุจมูกหรือติดเชื้อในจมูก อาจทำให้ไม่ได้กลิ่น ควรระวังอาการนี้และควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยและรักษา
• หากเคยประสบอุบัติเหตุที่ส่งผลให้ระบบประสาทของคุณที่เกี่ยวข้องกับการรับกลิ่นได้รับความกระทบ และหากรู้สึกว่าความสามารถในการรับกลิ่นของคุณเปลี่ยนไป ควรรีบพบแพทย์เพื่อประเมินสุขภาพและรับคำแนะนำเพิ่มเติม เนื่องจากอาจไม่ได้กลิ่นที่ทำให้อันตรายได้

การรักษาเมื่อจมูกไม่ได้กลิ่น แพทย์จะพิจารณาจากอาการจริง เช่น เป็นหวัดไม่ได้กลิ่น ภูมิแพ้ หรือคัดจมูก สามารถหายเองได้โดยไม่ต้องรับการรักษา แต่หากการรักษาด้วยตัวเองไม่ดีขึ้น แพทย์จะวินิจฉัยการรักษาโดยใช้วิธีการต่าง ๆ ดังนี้

• การสำรวจประวัติการเจ็บป่วย แพทย์จะสอบถามเรื่องอาการที่เกิดขึ้น รวมถึงความผิดปกติในการรับกลิ่น จากนั้นจะพิจารณาการวินิจฉัยด้วยวิธีการต่าง ๆ ที่เป็นไปได้
• การส่องกล้องในจมูก ใช้สำหรับการค้นหาติ่งเนื้อหรือเชื้อโรคที่อาจทำให้ระบบการรับกลิ่นเปลี่ยนไป
• การรังสีเอกซเรย์ (X-Ray) ใช้สำหรับตรวจดูรายละเอียดต่าง ๆ ในบริเวณที่คาดว่าได้รับความเสียหายจากผลกระทบของการจมูกไม่ได้กลิ่น
• การรังสีเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT Scan) ใช้วิธีการเดียวกันกับการรังสีเอกซเรย์ แต่ CT Scan จะมองเห็นรายละเอียดของสมองได้อย่างชัดเจนเพื่อค้นหาการรักษาที่ถูกต้อง
• การตรวจด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) ใช้คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าสำหรับตรวจสอบร่างกายอย่างละเอียดเพื่อการรักษาที่ชัดเจน

• อาการที่สามารถรักษาได้คือ อาการที่เกิดจากการอักเสบ เช่น หวัด ภูมิแพ้ ไซนัสอักเสบ และภาวะอุดกั้นที่สามารถเอาออกได้ เช่น เนื้องอก โดยอาการนี้มีความเชื่อมโยงกับระยะเวลาที่เป็นอักเสบ หากอุดกั้นเป็นเวลานาน อาจส่งผลให้ปลายประสาทไม่ทำงานเป็นเวลานาน และอาจใช้เวลานานในการฟื้นตัวหรือไม่สมบูรณ์
• ไม่สามารถรักษาได้คือ กรณีที่เส้นประสาทฉีกขาดไปจากอุบัติเหตุ
• การบริโภคอาหารประเภทโพรไบโอติก เช่น โยเกิร์ต นมเปรี้ยว และดาร์กช็อคโกแล็ต สามารถช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันให้แข็งแรงและป้องกันการติดเชื้อในร่างกาย เช่น การป้องกันการติดเชื้อในปอด และเพิ่มประสิทธิภาพของระบบภูมิคุ้มกันในลำไส้และกระแสเลือด
• การจมูกไม่ได้กลิ่นสามารถรักษาได้โดยการหมั่นดมกลิ่นเพื่อให้ระบบประสาทปรับตัว เช่น การดมกลิ่นจากน้ำหอม สบู่ที่มีกลิ่นหอมโดดเด่น อย่างไรก็ตาม ควรหลีกเลี่ยงการดมกลิ่นแอลกอฮอล์ แอมโมเนีย หรือกลิ่นที่มีความเข้มข้นเกินไป เพราะอาจทำลายระบบประสาทการรับกลิ่นในการจมูกและอาจทำให้ระบบสามารถรับกลิ่นได้น้อยลง

เมื่อจมูกไม่ได้รับกลิ่นจากสาเหตุต่าง ๆ ย่อมรู้สึกหงุดหงิดเป็นเรื่องธรรมดา เพราะไม่สามารถได้กลิ่นเหมือนปกติ อาการไม่ได้กลิ่นจากการเป็นหวัด ร่างกายจะฟื้นตัวและกลับมาได้กลิ่นใหม่ได้เร็วกว่าผู้ป่วยโควิด-19 ประมาณ 2 เท่า โดยอาจใช้เวลาฟื้นฟู 1-2 วัน สำหรับผู้ที่มีสุขภาพแข็งแรง

หากคุณมีสุขภาพแข็งแรง แต่ต้องการป้องกันการสูญเสียความสามารถในการได้กลิ่น ซึ่งอาจเกิดจากการเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศหรือความเสี่ยงจากพื้นที่ต่าง ๆ เราได้รวบรวมวิธีการป้องกันอย่างละเอียดไว้ดังนี้

• ล้างมืออย่างถูกต้องและบ่อยครั้งโดยใช้สบู่และน้ำ ในระหว่างการล้างมือควรใช้เวลาอย่างน้อย 30 วินาที เพื่อป้องกันการแพร่กระจายของแบคทีเรียผ่านมือของคุณ
• หลีกเลี่ยงการเข้าพื้นที่ที่คนหนาแน่นหรือแออัด เพื่อลดโอกาสในการถูกเชื้อโรค
• อย่าเข้าติดต่อกับคนที่มีความเสี่ยงในการติดเชื้อโควิด และควรรักษาระยะห่างเพื่อป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อไปยังผู้อื่น รวมถึงควรจะกักตัวเองในกรณีที่คุณมีอาการหรือเสี่ยงต่อการติดเชื้อ

หากปฏิบัติตามคำแนะนำเหล่านี้อย่างเคร่งครัด คุณจะสามารถปกป้องความสามารถในการได้กลิ่นและป้องกันการติดเชื้อโรคได้อย่างมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น

หากมีอาการจมูกไม่ได้กลิ่น ควรปรึกษาแพทย์ เนื่องจากมีทั้งสาเหตุที่รักษาได้และสาเหตุที่รักษาไม่ได้ นอกจากนี้ ควรรักษาสุขภาพให้แข็งแรง เช่น นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ ออกกําลังกายสม่ําเสมอ รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ และป้องกันอุบัติเหตุที่จะกระทบกระเทือนศีรษะ