NK Cells คืออะไร ภูมิคุ้มกันธรรมชาติ ฆ่าเชื้อไวรัสและกำจัดเซลล์มะเร็ง

NK Cells (Natural Killer Cells) คือเซลล์เม็ดเลือดขาวชนิดลิมโฟไซต์ (lymphocyte) เป็นส่วนหนึ่งของระบบภูมิคุ้มกัน และเป็นภูมิต้านทานแต่กำเนิด (Innate immunity) มีหน้าที่สำคัญคือป้องกันและกำจัดสิ่งแปลกปลอมที่เข้าสู่ร่างกาย เช่น เชื้อไวรัสต่าง ๆ อีกทั้งยังทำลายเซลล์ผิดปกติในร่างกายที่เกิดจากการติดเชื้อไวรัส หรือฆ่าเซลล์ที่เปลี่ยนแปลงไปเป็นเซลล์มะเร็ง จึงนิยมเรียก NK Cells ว่า เซลล์เพชฌฆาต

แต่เมื่อเราอายุเพิ่มมากขึ้น NK Cell ที่มีอยู่ในร่างกายจะมีจำนวนและประสิทธิภาพในการทำงานลดลง ภาวะภูมิคุ้มกันต่ำกว่าปกติ จึงทำให้คนสูงอายุจะเจ็บป่วยง่าย ป่วยหนักหลังติดเชื้อไวรัส หรือมีโอกาสเป็นโรคร้ายอย่างมะเร็งลุกลามไวมากกว่าคนที่อายุน้อย

โดยปกติแล้วในร่างกายมนุษย์จะมี NK Cells อยู่ในกระแสเลือดประมาณ 5-10% จากจำนวนเม็ดเลือดขาวทั้งหมด ถึงแม้จะมีจำนวนไม่มากแต่ก็เป็นส่วนสำคัญต่อระบบภูมิคุ้มกัน ในการป้องกันการเกิดเซลล์มะเร็ง และป้องกันการติดเชื้อไวรัสในร่างกาย ซึ่งหน้าที่หลักของ NK Cells ในร่างกายคือ

1. กำจัดสิ่งแปลกปลอม หรือเซลล์ที่มีความผิดปกติได้ทันที โดยไม่ต้องรอการกระตุ้นแอนติบอดี้

NK Cells จะเดินทางอยู่ในกระแสเลือด คอยตรวจหาเซลล์ที่ผิดปกติอยู่ตลอดเวลา และเมื่อเจอเซลล์ผิดปกติหรือสิ่งแปลกปลอม NK Cells จะมีการปล่อยสารโปรตีน (Interferon gamma) ออกมาเพื่อเข้าไปทำลายเซลล์ที่มีความผิดปกติทันที รวมถึงมีการหลั่งสารโปรตีน Cytokine มาเรียกเม็ดเลือดขาวกลุ่มอื่น ๆ เช่น Dendritic cell, T-cell และ B-cell เพื่อช่วยในการกำจัดเซลล์เหล่านั้นด้วย

2. NK Cells ช่วยยับยั้งและกำจัดเซลล์มะเร็งตั้งแต่ระยะเริ่มต้น

NK Cells มีบทบาทสำคัญในการยับยั้งและกำจัดเซลล์มะเร็งได้ในตั้งแต่ในระยะเริ่มต้น หรือเซลล์กำเนิด (The Cancer Stem Cell) เซลล์ที่อยู่ในระบบไหลเวียน (Circulating Tumor Cell) รวมถึงสามารถทำ NK Cells ควบคู่ไปกับการรักษาทางการแพทย์ให้กับผู้ป่วยที่เป็นโรคมะเร็งได้อีกด้วย

นอกจากอายุที่เพิ่มมากขึ้นที่ทำให้ NK Cell มีประสิทธิภาพการทำงานลดลงแล้ว ก็ยังมีปัจจัยอื่นที่ทำให้ NK Cell อ่อนแอลง หรือส่งผลเสียต่อระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายได้ถึงแม้อายุไม่มากก็ตาม เช่น

• พักผ่อนไม่เพียงพอ นอนหลับไม่เป็นเวลา หรือนอนน้อยกว่า 8 ชั่วโมงต่อวัน
• มีความเครียดสะสม เครียดเรื้อรัง จนกดภูมิคุ้มกันร่างกายให้อ่อนแอลง
• กินอาหารไม่มีประโยชน์ เช่น ไขมันสูง น้ำตาลสูง กินอาหารไม่ครบ 5 หมู่
• ไม่ออกกำลังกาย ซึ่งการออกกำลังกายนั้นมีข้อดีที่ช่วยกระตุ้นการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันให้ดียิ่งขึ้น

ถึงแม้ว่าการตรวจหาระดับ NK Cell Activity Test ในร่างกายจะไม่สามารถบ่งบอกโรคที่เป็นอยู่ได้ แต่มีประโยชน์ในการช่วยให้แพทย์วินิจฉัย และแนะนำได้ว่าควรตรวจร่างกายเพิ่มเติมเพื่อหาว่าร่างกายมีปัญหาสุขภาพหรือไม่

รัตตินันท์ เมดิคอล เซ็นเตอร์ ร่วมมือกับ LAB มาตรฐานให้บริการตรวจ NK Cell Activity Test เพื่อตรวจสอบระดับการทำงานของ NK Cells และตรวจหาความเสี่ยงโรคมะเร็ง ด้วยชุดตรวจนำเข้าจากญี่ปุ่น

ผู้ที่มีสุขภาพดี (Healthy Person)

• ผู้ที่มีสุขภาพร่างกายแข็งแรง ต้องการตรวจเพื่อติดตามการทำงานของระบบภูมิในร่างกาย
• เพื่อเป็นพื้นฐานข้อมูลด้านสุขภาพ และข้อมูลด้านปัจจัยเสี่ยงการเกิดมะเร็ง และต้องการป้องกันในเบื้องต้น

หรือมีความผิดปกติ มีโรคประจำตัว (Clinical Disorders)

• ผู้ที่มีประวัติคนในครอบครัวหรือญาติป่วยเป็นมะเร็ง
• ผู้ที่มีความผิดปกติทางพันธุกรรม
• ผู้ที่อยู่ระหว่างการรักษาโรคมะเร็ง หรือผู้ป่วยที่รักษาหายแล้ว แต่ยังต้องเฝ้าติดตามการเกิดซ้ำของมะเร็ง
• ผู้ที่ดื่มแอลกอฮอล์ หรือสูบบุหรี่อย่างหนัก
• ผู้ที่ต้องสัมผัสกับฮอร์โมน หรือมลพิษตลอดเวลา
• ผู้ที่มีปัญหาความเครียดสูง เครียดสะสม เครียดเรื้อรัง
• ผู้ที่พักผ่อนน้อย และออกกำลังไม่เพียงพอ
• ผู้ที่ได้รับสารอาหารไม่ครบ 5 หมู่ เช่น ทานมังสวิรัติ ซึ่งมักจะได้รับสารอาหารประเภท โปรตีน วิตามิน และเกลือแร่ไม่เพียงพอ

การเพาะเลี้ยง NK Cell นั้นมี 2 แบบ คือ ใช้เซลล์พี่เลี้ยงและแบบไม่ใช้เซลล์พี่เลี้ยง ซึ่งทั้ง 2 แบบมีความแตกต่างกันคือ

1. การใช้เซลล์พี่เลี้ยง : เพาะเลี้ยง NK Cell ได้จำนวนมาก ในเวลาที่สั้นกว่า แต่มีข้อเสียคือ ประสิทธิภาพหรือสภาพพร้อมทำงานของเซลล์จำต่ำ เมื่อมีการปลูกถ่ายเข้าสู่ร่างกาย
2. การไม่ใช้เซลล์พี่เลี้ยง : เพาะเลี้ยง NK Cell ได้จำนวนน้อยกว่าแบบไม่มีพี่เลี้ยง แต่เซลล์จะมีความสามารถ มีประสิทธิภาพ หรือสภาพพร้อมทำงานของเซลล์ดีกว่า เมื่อมีการปลูกถ่ายเข้าสู่ร่างกาย

ประโยชน์ของการทำ NK Cells Therapy

• ต้องการเสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้ร่างกายมีสุขภาพที่แข็งแรง เสริมประสิทธิภาพของเซลล์ให้ต่อสู้กับเชื้อไวรัสได้ดียิ่งขึ้น
• เป็นทางเลือกในการป้องกันการเกิดมะเร็งที่ทุกคนสามารถทำได้
• หากไม่ได้เบิกใช้ทันที สามารถเพาะเลี้ยงและฝากเก็บไว้ใช้ในอนาคตเมื่อต้องการได้

การทำ NK Cells Therapy อาจไม่เหมาะกับผู้ที่มีภาวะเครียดสูงจากงานที่กดดัน หรือการที่ทำให้เซลล์เกิดความเครียดสูง แต่ถึงอย่างไรก็สามารถตรวจระดับภูมิคุ้มกัน NK Cell Activity Test ก่อนได้ เพื่อหาแนวทางการรักษาที่ถูกต้อง

คำถามที่พบบ่อย เรื่อง NK Cell

ภูมิคุ้มกันร่างกาย NK Cell ควรมีปริมาณเท่าไร?

โดยปกติแล้ว NK Cell ภูมิคุ้มกันจะมีประมาณ 5-20% หรือ 2,000– 5,000 ล้านเซลล์ ของจำนวนเม็ดเลือดขาวทั้งหมด

หากตรวจ NK Cell Activity Test แล้วพบว่ามีปริมาณที่ต่ำ อาจบ่งบอกถึงปัญหาสุขภาพได้ ซึ่งสามารถให้แพทย์ตรวจร่างกายเพิ่มต่อไปได้ หรืออาจทำ NK Cell Therapy เพื่อเพิ่มจำนวนภูมิคุ้มกันร่างกายให้แข็งแรงขึ้นก็ได่เช่นกัน

NK Cell ในร่างกายมีปริมาณน้อย จะเป็นอย่างไร?

หากมีปริมาณ NK Cell ที่ต่ำมาก อาจทำให้ร่างกายอ่อนแอ และสามารถติดเชื้อโรค เชื้อไวรัส หรือไม่สบายได้ง่ายกว่าคนปกติ หรือคนที่มี NK Cell สูง หรือในบางกรณีหากอยู่ในภาพแวดล้อมที่ไม่ดี เช่น ไม่ได้สุขอนามัย ไม่สะอาด เสี่ยงต่อการติดเชื้อ หรือมีพฤติกรรมการใช้ชีวิต ไม่ออกกำลังกาย นอนน้อย รวมถึงการกินอาหารที่ไม่ดี กินอาหารฟาสฟู้ด ไขมันสูง อาหารรสจัด ก็เสี่ยงทำให้เจ็บป่วย หรือเกิดโรต่าง ๆ ได้ง่ายเช่นกัน

เมื่อเพิ่ม NK Cell แล้ว จะอยู่ในร่างกายนานแค่ไหน?

หลังจากการทำ NK Cell Therapy แล้ว จะทำให้ NK Cell แข็งแรงพร้อมต่อสู้กับเชื้อโรค เชื้อไวรัสได้ดียิ่งขึ้น แต่ก็มีโอกาสที่ NK Cell จะมีจำนวนลดลงได้ หากไม่ดูแลตัวเอง เช่น ไม่ดูแลสุขภาพ อย่างการออกกำลังกาย กินอาหารที่มีประโยชน์ หรือนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ ก็อาจทำให้ร่างกายเสื่อมโทรมลงได้อีกเช่นกัน

NK Cell รักษามะเร็ง หายหาดเลยหรือไม่?

การนำ NK Cell Therapy มาใช้ร่วมกับการรักษาโรคมะเร็ง ในทางการแพทย์นั้นพบว่า NK Cell  สามารถช่วยรักษามะเร็งบางชนิด ทำให้อาการดีขึ้นหรือบรรเทาอาการของโรคได้

ตรวจ NK Cell ราคาเท่าไหร่?

ในการตรวจวัดระดับ NK Cells Activity Test ของร่างกาย สามารถ คลิ๊กสอบถามเพิ่มเติมได้เลยค่ะ

คลิ๊ก! สอบถามราคา คลิ๊ก! ปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ

บรรยากาศ รัตตินันท์ เมดิคอล เซ็นเตอร์

สะอาด ปลอดภัย ได้มาตรฐานสากล
พร้อมด้วยทีมแพทย์ผู้ชำนาญการ
ประสบการณ์กว่า 24 ปี

1) Childs, R. W., & Berg, M. (2013). Bringing natural killer cells to the clinic: ex vivo manipulation. Hematology 2013, the American Society of Hematology Education Program Book, 2013(1), 234-246.

2) IMAI, Kazue, et al. Natural cytotoxic activity of peripheral-blood lymphocytes and cancer incidence: an 11-year follow-up study of a general population. The lancet, 2000, 356.9244: 1795-1799.

3) LEE, Saet-byul, et al. A high-throughput assay of NK cell activity in whole blood and its clinical application. Biochemical and biophysical research communications, 2014, 445.3: 584-590.

4) WU, Song-Yang, et al. Natural killer cells in cancer biology and therapy. Molecular Cancer, 2020, 19.1: 1-26.

5) MASUYAMA, Junichi, et al. NK cell therapy for end‑stage cancerous patient: A case study. South Asian journal of cancer, 2014, 3.02: 143-143.

6) MASUYAMA, Jun-ichi, et al. Ex vivo expansion of natural killer cells from human peripheral blood mononuclear cells co-stimulated with anti-CD3 and anti-CD52 monoclonal antibodies. Cytotherapy, 2016, 18.1: 80-90.

7) REZAEIFARD, Somayeh, et al. Autologous Natural Killer Cell-enrichment for Immune Cell Therapy: Preclinical Setting Phase, Shiraz Experience. Iranian Journal of Allergy, Asthma and Immunology, 2021, 1-11.

8) New City Osaki Clinic. Types of cancer and number of cases treated at the New City Osaki Clinic. [Online]. 2021. Available at: https://www.nco-clinic.jp/e/case/index.html. [August 2021]