ไขมันในเลือดสูง (Hyperlipidemia) มีอาการอย่างไร และควรกินอะไร ห้ามกินอะไรบ้าง

ไขมันในเลือดสูง (Hyperlipidemia) คือ ภาวะที่ร่างกายมีระดับไขมันในกระแสเลือดสูงกว่าปกติ โดยเฉพาะไขมันชนิด คอเลสเตอรอล (Cholesterol) และ ไตรกลีเซอไรด์ (Triglycerides) ซึ่งหากมีในปริมาณมากเกินไป จะเป็นการเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด เช่น โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ โรคหลอดเลือดสมอง และ โรคหัวใจขาดเลือด ฯลฯ

1. คอเลสเตอรอลรวม (Total Cholesterol) = เป็นการวัดคอเลสเตอรอลทั้งหมดในเลือด รวมถึงชนิดดีและชนิดไม่ดี
2. แอลดีแอล (LDL – Low-Density Lipoprotein) = เรียกง่าย ๆ ว่า ไขมันเลว เป็นชนิดที่สามารถสะสมในผนังหลอดเลือด ทำให้เกิดหลอดเลือดแข็งตัวและตีบแคบ
3. เอชดีแอล (HDL – High-Density Lipoprotein) = หรือ ไขมันดี มีหน้าที่ช่วยขจัดไขมันส่วนเกินออกจากหลอดเลือด ลดความเสี่ยงต่อโรคหัวใจ
4. ไตรกลีเซอไรด์ (Triglycerides) = เป็นไขมันอีกชนิดหนึ่งที่ร่างกายใช้เป็นพลังงาน แต่ถ้ามีมากเกินไปก็เพิ่มความเสี่ยงของโรคหัวใจได้เช่นกัน

• การรับประทานอาหารที่มีไขมันอิ่มตัวและไขมันทรานส์มากเกินไป
• น้ำหนักเกินหรือโรคอ้วน
• การไม่ออกกำลังกาย
• พันธุกรรม
• โรคประจำตัว เช่น เบาหวาน, ไทรอยด์ต่ำ
• การสูบบุหรี่และการดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป

โดยทั่วไป ภาวะไขมันในเลือดสูงจะไม่มีอาการชัดเจน แต่สามารถตรวจพบได้จากการตรวจเลือดเท่านั้น อย่างไรก็ตาม หากปล่อยให้เรื้อรัง อาจนำไปสู่โรคหัวใจหรือหลอดเลือดสมองตีบตัน ซึ่งมีอาการ เช่น เจ็บหน้าอก, หายใจเหนื่อย, หรืออัมพฤกษ์อัมพาต ฯลฯ

อาการเบื้องต้นของ ไขมันในเลือดสูง โดยทั่วไปจะไม่แสดงอาการที่ชัดเจนในระยะเริ่มต้น เพราะเป็นภาวะเงียบ (Silent Condition) ที่ตรวจพบได้ด้วย การตรวจเลือด (Lipid Profile) เท่านั้น แต่หากปล่อยไว้นานโดยไม่ได้รับการดูแลรักษา อาจนำไปสู่โรคหลอดเลือดหัวใจและโรคหลอดเลือดสมองได้

อย่างไรก็ตาม มีอาการและสัญญาณเตือนบางประการที่ควรระวัง ซึ่งอาจบ่งบอกถึงภาวะไขมันในเลือดสูงเรื้อรังหรือผลกระทบจากไขมันในเลือดสูง ดังนี้

• ตรวจ เลือดประจำปี เพื่อตรวจระดับ คอเลสเตอรอลรวม (Total Cholesterol), LDL, HDL, และ ไตรกลีเซอไรด์
• หากมีอาการที่กล่าวมา ควรปรึกษาแพทย์ทันที
• ปรับพฤติกรรมการกินและออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เพื่อควบคุมระดับไขมันในเลือด

โรคร้ายที่แฝงมากับ ไขมันในเลือดสูง มีหลายโรคที่อันตรายและอาจส่งผลกระทบต่อชีวิตประจำวันและสุขภาพระยะยาว หากไม่ควบคุมไขมันในเลือดให้อยู่ในระดับปกติ โรคที่พบบ่อย ได้แก่

กลุ่มคนที่มีความเสี่ยง ไขมันในเลือดสูง มีหลายประเภท ดังนี้

อาหารสำหรับคนที่มี ไขมันในเลือดสูง ต้องช่วยลดไขมันเลว (LDL) เพิ่มไขมันดี (HDL) และควบคุมระดับไตรกลีเซอไรด์ โดยเน้นอาหารที่มีไฟเบอร์สูง ไขมันดี และหลีกเลี่ยงไขมันอิ่มตัวกับน้ำตาลส่วนเกิน ดังนี้

1. อาหารทอด อาหารมัน

   • ไก่ทอด หมูสามชั้น หนังไก่ ของมัน ๆ ต่าง ๆ

2. อาหารแปรรูป

   • ไส้กรอก แฮม เบคอน อาหารแช่แข็ง

3. ขนมหวาน น้ำตาลสูง

   • ขนมเค้ก เบเกอรี่ ขนมไทย น้ำอัดลม

4. ไขมันทรานส์และไขมันอิ่มตัว

   • มาการีน เนยขาว ขนมกรอบแผ่น

5. เครื่องดื่มแอลกอฮอล์

   • เบียร์ เหล้า ไวน์ เพิ่มไตรกลีเซอไรด์ในเลือด

การออกกำลังกายเป็นวิธีที่ได้ผลมากในการ ลดไขมันในเลือด ช่วยเพิ่มไขมันดี (HDL) และลดไขมันเลว (LDL) รวมถึงลดไตรกลีเซอไรด์ด้วยครับ ถ้าทำอย่างต่อเนื่องจะช่วยป้องกันโรคหัวใจและหลอดเลือดได้ด้วย ลองดู วิธีออกกำลังกายที่เหมาะสำหรับควบคุมไขมันในเลือด 

หลักการออกกำลังกายที่ได้ผล

• ออกกำลังกายแบบ แอโรบิค (Aerobic Exercise) อย่างน้อย 150 นาที/สัปดาห์
  หรือประมาณ วันละ 30 นาที อย่างน้อย 5 วัน/สัปดาห์
• ควบคู่กับ เวทเทรนนิ่ง (Weight Training) 2-3 ครั้ง/สัปดาห์
• หลีกเลี่ยงการหยุดออกกำลังกายนานเกินไป เพราะไขมันจะกลับมาสะสมใหม่ง่ายมาก

ไขมันในเลือดสูง (Hyperlipidemia) คือ ภาวะที่มีไขมันในเลือดสูงผิดปกติ เช่น คอเลสเตอรอล (Cholesterol), ไตรกลีเซอไรด์ (Triglyceride) ซึ่งเพิ่มความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือด 

อาการของไขมันในเลือดสูง ส่วนใหญ่ ไม่แสดงอาการชัดเจน แต่หากปล่อยไว้นาน อาจพบอาการหรือภาวะแทรกซ้อน เช่น  เจ็บแน่นหน้าอก เหนื่อยง่าย เสี่ยงโรคหลอดเลือดหัวใจตีบ อัมพฤกษ์ อัมพาต จากหลอดเลือดสมองตีบหรือแตก 

หรือไขมันพอกตับ เสี่ยงตับอักเสบ ตับแข็ง หรือตุ่มไขมันเหลือง (Xanthoma) ไขมันสะสมที่หนังตา ข้อศอก เข่าหลอดเลือดแข็งตัว เสี่ยงความดันโลหิตสูง แนะนำตรวจเลือดเป็นประจำ แม้ไม่มีอาการ