อ้วนฮอร์โมน (Hormonal Obesity) เกิดจากอะไร
อ้วนฮอร์โมน ไม่ได้เป็นเพียงแค่อ้วนจากการกินเยอะหรือไม่ออกกำลังกายเท่านั้น แต่การอ้วนฮอร์โมนยังเกิดจากความผิดปกติของฮอร์โมนในร่างกาย ที่ส่งผลต่อระบบเผาผลาญ ความอยากอาหาร การเก็บไขมัน อารมณ์และการนอนหลับ
ซึ่งทั้งหมดเหล่านี้จะทำให้น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้นง่าย แต่ลดน้ำหนักยาก และไขมันไปสะสมผิดปกติ โดยเฉพาะ หน้าท้อง สะโพก ต้นแขน ต้นขา นั่นเอง
สาเหตุหลักของอ้วนฮอร์โมน เกิดจากอะไรบ้าง
1. ฮอร์โมนอินซูลิน (Insulin)
ฮอร์โมนอินซูลิน คือ การควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด แต่ถ้าอินซูลินสูงเกินไป หรือมีภาวะ ดื้อต่ออินซูลิน (Insulin Resistance) ร่างกายจะสะสมไขมันมาก
โดยเฉพาะ ไขมันพุง (Visceral Fat) ซึ่งมักเจอในคนที่ทานหวานบ่อย คาร์โบไฮเดรตสูง ขาดการออกกำลังกาย เสี่ยงต่อการเป็นโรคเบาหวาน น้ำหนักเพิ่มเร็ว ลดพุงยาก
2. ฮอร์โมนคอร์ติซอล (Cortisol)
ฮอร์โมนคอร์ติซอล คือ ฮอร์โมนความเครียด ซึ่งถ้าหากเครียดมาก คอร์ติซอลสูงของร่างกายจะเก็บไขมันที่พุง เกิดเป็นการอ้วนลงพุง อารมณ์หงุดหงิด นอนหลับยาก และมักเกิดจากพักผ่อนไม่พอ เครียดเรื้อรัง ทำงานหนักนั่นเอง
3. ฮอร์โมนเอสโตรเจน (Estrogen)
ฮอร์โมนเอสโตรเจน คือ ฮอร์โมนเพศหญิง ซึ่งถ้าหากในระดับ เอสโตรเจนไม่สมดุล สูงเกินหรือต่ำเกิน จะทำให้ ไขมันสะสมสะโพก ต้นขา มากขึ้น มันพบบ่อยในวัยหมดประจำเดือน หรือคนที่มี PCOS (ถุงน้ำในรังไข่หลายใบ)
4. ฮอร์โมนไทรอยด์ (Thyroid Hormone)
ถ้าหากร่างกายมี ภาวะขาดไทรอยด์ (Hypothyroidism) จะทำให้ระบบเผาผลาญช้าลง น้ำหนักขึ้นง่าย เหนื่อย เพลีย ผิวแห้ง ผมร่วง เป็นหนึ่งในสาเหตุสำคัญของอ้วนฮอร์โมนที่คนมักมองข้าม
5. ฮอร์โมนเลปติน (Leptin) และเกรลิน (Ghrelin)
ฮอร์โมนเลปติน เป็นฮอร์โมนสั่งให้สมองรู้ว่าอิ่ม ส่วน ฮอร์โมนเกรลิน สั่งให้รู้สึกหิว ซึ่งถ้าหาก ฮอร์โมนเลปตินดื้อ (Leptin Resistance) หรือเกรลินหลั่งผิดปกติ จะทำให้เกิดอาการหิวบ่อย และกินไม่อิ่ม มักเกิดในคนที่อดนอน ดื่มแอลกอฮอล์เยอะ เครียดสะสม
6. PCOS (Polycystic Ovary Syndrome)
PCOS เป็นความผิดปกติของฮอร์โมนเพศหญิง ที่จะทำให้อ้วนง่าย โดยเฉพาะที่พุง และทำให้ประจำเดือนมาไม่ปกติ มีสิว ผิวมัน ขนดก
สัญญาณที่บอกว่าอาจเป็น อ้วนฮอร์โมน
- อ้วนเฉพาะส่วน เช่น พุง ต้นแขน ต้นขา
- น้ำหนักขึ้นเร็ว ทั้งที่กินเท่าเดิม
- ลดน้ำหนักยากมาก ออกกำลังกายก็ไม่ลง
- เหนื่อยง่าย นอนหลับยาก อารมณ์แปรปรวน
- ประจำเดือนมาไม่ปกติ (ในผู้หญิง)
- หิวบ่อย กินไม่อิ่ม หิวตอนดึก
จะรู้ได้อย่างไรว่าเรา อ้วนจากฮอร์โมน หรือไม่
อ้วนจากฮอร์โมน (Hormonal Obesity) ไม่เหมือนกับอ้วนจากการกินเยอะหรือไม่ออกกำลังกาย เพราะเกิดจากความผิดปกติของฮอร์โมนในร่างกาย ทำให้ระบบเผาผลาญรวน ลดน้ำหนักยาก น้ำหนักขึ้นง่าย ถึงแม้จะควบคุมอาหารและออกกำลังกายแล้วก็ตาม
1. ไขมันสะสมเฉพาะจุด แปลกไปจากเดิม
ให้ลองสังเกตว่ามี ไขมันพุงเยอะ (ลงพุงชัด) ทั้งที่น้ำหนักรวมไม่ได้เยอะมากหรือไม่ รวมไปถึงไขมันบริเวณ ต้นแขน ต้นขา หน้าท้องสะสม ว่ามีไขมันมากกว่าส่วนอื่นไหม หากพบว่ามีไขมันมากกว่าส่วนอื่น อาจเกี่ยวข้องกับ อินซูลิน หรือ คอร์ติซอล ผิดปกติ
2. น้ำหนักขึ้นเร็ว ลดน้ำหนักยาก
หากพบว่าตนเองนั้นมีน้ำหนักเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยไม่มีสาเหตุชัดเจน คุมอาหารและออกกำลังกายแล้ว แต่น้ำหนักไม่ลง หรือ ลงน้อยมาก มักเกี่ยวข้องกับ ไทรอยด์ต่ำ หรือ ภาวะดื้อต่ออินซูลิน
3. หิวบ่อย อิ่มยาก โดยเฉพาะช่วงดึก
หากมีอาการหิวทั้งวัน แม้เพิ่งกินอิ่ม แต่กลับอยากกินของหวาน แป้ง ของทอดบ่อย ๆ เป็นสัญญาณว่า เลปติน หรือ เกรลิน (ฮอร์โมนควบคุมความหิว) ผิดปกติ ดื้อต่ออินซูลินก็ทำให้เกิดอาการนี้เช่นกัน
4. เครียดง่าย นอนไม่หลับ ตื่นมาก็ไม่สดชื่น
มีปัญหาเรื่องการนอนหลับ หลับไม่ลึก หลับยาก อารมณ์แปรปรวน หงุดหงิดง่าย มักเกิดจากคอร์ติซอลสูง หรือ ฮอร์โมนเครียด ทำให้ไขมันพุงสะสมฮอร์โมนเพศแปรปรวนก็ทำให้อารมณ์ขึ้นลง
5. ประจำเดือนมาไม่ปกติ หรือมีภาวะ PCOS
หากคุณผู้หญิงมีอาการรอบเดือนขาด หรือมาไม่ตรงเวลา มีสิว ขนดก ผิวมัน เสี่ยงภาวะ ฮอร์โมนเอสโตรเจนไม่สมดุล หรือ PCOS
6. อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย แม้ไม่ทำอะไร
ถ้าหากคุณรู้สึก นั่งเฉย ๆ แล้วยังรู้สึกเหนื่อย เพลียตลอดเวลา อาจเป็นสัญญาณของ ไทรอยด์ต่ำ (Hypothyroidism) หรือ ภาวะเมตาบอลิซึมช้านั่นเอง
7. น้ำหนักตัวเพิ่ม แม้กินน้อยลง
การที่มีน้ำหนักตัวเพิ่ม แม้จะกินน้อย รวมไปถึงการลดข้าว ลดแคลอรี แต่น้ำหนักยังเพิ่ม แสดงว่าระบบเผาผลาญอาจจะรวน จากฮอร์โมนผิดปกติ ไม่สามารถดึงพลังงานมาใช้ได้ดี
ซึ่งถ้าหากพบเจออาการเหล่านี้ 2-3 ข้อขึ้นไป อาจเข้าข่ายอ้วนฮอร์โมน ได้
วิธีตรวจเช็ค ว่า อ้วนจากฮอร์โมน หรือไม่?
วิธีตรวจเช็คว่า คุณอ้วนจากฮอร์โมนหรือไม่ ควรเริ่มต้นจากการพบแพทย์เพื่อตรวจเลือด และตรวจระดับ อินซูลิน, คอร์ติซอล, ไทรอยด์, เอสโตรเจน, เทสโทสเตอโรน และวิเคราะห์องค์ประกอบร่างกาย (Body Composition) ดูสัดส่วนไขมัน, กล้ามเนื้อ, ไขมันในช่องท้อง (Visceral Fat)
สรุป อ้วนฮอร์โมน แก้ไขอย่างไรดี
หากลองเช็คแล้วว่าคุณนั้นมี ภาวะอ้วนจากฮอร์โมน สามารถแก้ไขด้วยการปรับฮอร์โมน ปรับระบบเผาผลาญ และออกกำลังกาย พร้อมไปควบคุมอาหาร ตามสาเหตุของฮอร์โมนที่ผิดปกติ และนอนหลับ เพื่อลดเครียด ลดคอร์ติซอล แล้วน้ำหนักจะค่อย ๆ ลดเองตามธรรมชาติ
หรือถ้าหากอยากได้ผลลัพธ์ที่เห็นได้ชัดในระยะเวลาอันจำกัด สามารถเลือกใช้เทคโนโลยีทางการแพทย์ เช่น ดูดไขมัน บริเวณต่าง ๆ ของร่างกาย ที่รัตตินันท์ คลินิก
รัตตินันท์ คลินิก ให้บริการด้านความงามและการรักษา โดยทีมแพทย์เฉพาะทางระดับอาจารย์หลากหลายสาขา ใช้เทคโนโลยีและนวัตกรรมใหม่ๆ ที่มีความปลอดภัยสูงและเพื่อผลลัพธ์ที่ดีที่สุด ได้รับรองมาตรฐานจาก AACI สหรัฐอเมริกา ด้านศูนย์ศัลยกรรมผู้ป่วยนอกแห่งแรกในเอเชียแปซิฟิก 2 ปีซ้อน รวมถึงรางวัลจาก WhatClinic ด้านบริการลูกค้ายอดเยี่ยมระดับสากล เป็นปีที่4 จากลูกค้ากว่า 30 ประเทศทั่วโลก ที่ให้ความไว้วางใจและใช้บริการอย่างต่อเนื่อง