ฟลูออไรด์ ช่วยรักษาฟัน ป้องกันฟันผุ แต่ก็มีข้อเสีย! ต้องใช้อย่างระวัง

ฟลูออไรด์ เรามักได้จะได้ยินเป็นประจำว่าเกี่ยวกับประโยชน์และหน้าที่ของฟลูออไรด์ แต่วันนี้เราจะขอเน้นย้ำให้ซึมซับกันอีกทีเกี่ยวกับฟลูออไรด์ที่ใช้รักษาฟันและปริมาณฟลูออไรด์ที่ควรได้รับทั้งเด็กและผู้ใหญ่ หากหลาย ๆ คนยังคงตั้งข้อสงสัยและกังวลถึงการดูแลสุขภาพของฟันด้วยฟลูออไรด์บทความนี้มีคำตอบ

เป็นแร่ธาตุชนิดหนึ่ง ซึ่งมีการศึกษาวิจัยที่ทันตแพทย์เองก็ติดตามผลมาในระยะเวลานานพอสมควร โดยฟลูออไรด์นั้นสามารถช่วยป้องกันฟันผุได้ แล้วตัวฟลูออไรด์ยังสามารถพบได้ในน้ำดื่ม น้ำตามธรรมชาติทั่วไป การทำงานของฟลูออไรด์นั้นจะไปจับบนผิวฟันที่ทุกคนรู้ว่าผิวฟันจะมีแคลเซียมกับฟอสฟอรัสอยู่ เมื่อฟลูออไรด์เข้าไปจับและทำให้โครงสร้างของผิวฟันแข็งแรงขึ้น

จะเรียกว่าฟลูออไรด์เป็นส่วนที่ช่วยเพิ่มภูมิต้านทานต่อกรด เนื่องจากปัญหาฟันที่ผุเกิดจากแผ่นคราบจุลินทรีย์ และในตัวแผ่นคราบจุลินทรีย์เองก็เกิดจากการแปรงฟันที่ไม่สะอาด ทำให้แบคทีเรียที่ใช้น้ำตาล และแป้ง ที่เป็นอาหารที่เรากินไปปล่อยกรดมาที่ผิวฟัน ยิ่งนานเข้าเรื่อย ๆ ทำให้ผิวฟันเป็นรูและรูฟันก็มีพัฒนาการที่ใหญ่ขึ้น ๆ ดังนั้นการป้องกันฟันผุก็คือ

1. ต้องไม่ให้มีแบคทีเรีย หรือแผ่นคราบจุลินทรีย์
2. ต้องไม่ได้รับน้ำตาล ของหวาน บ่อย ๆ
3. การมอบความแข็งแรงให้ผิวฟัน เช่นการเพิ่มฟลูออไรด์

ถ้าหากในช่วงที่เป็นเด็ก Fluoride จะมีประสิทธิภาพดีมาก ๆ โดยเด็กที่ฟันน้ำนมซี่แรกขึ้นอาจจะอายุประมาณ 6 เดือนถึง1ปี ควรได้รับฟลูออไรด์แบบ Topical หรือแบบภายนอกโดยยาสีฟันที่ผสม Fluoride ประมาณ 1,000 ppmหรือ 1000ส่วนใน1,000,000ส่วน หมายความว่าทันตแพทย์จะแนะนำให้ผู้ปกครองแปรงฟันเด็ก ๆ ตั้งแต่มีฟันน้ำนมซี่แรกขึ้นและต้องเป็นยาสีฟันที่ผสมฟลูออไรด์1000 ppm และอายุตั้งแต่ฟันน้ำนมซี่แรกขึ้นจนถึง3 ปีให้ใช้แตะยาสีฟันเล็กน้อยหรือพอเปียก

พอ3ปี ถึง6ขวบก็เท่ากับความกว้างของแปรงหรือเทียบเท่าเม็ดข้าวโพด แต่เมื่อ 6 ขวบขึ้นไปก็สามารถใช้ตามปกติได้เลยแต่ต้องเป็นยาสีฟันที่มี Fluoride 1,000 ppm (สามารถดูได้ที่ข้างกล่อง) สำหรับเด็ก ตั้งแต่ 6 ขวบขึ้นไปและพบว่ามีความเสี่ยงต่อฟันผุมาก ๆ อาจต้องเคลือบฟลูออไรด์โดยใช้ Fluoride Gel ที่มีความเข้มข้น (อาจต้องได้รับการประเมินจากทันตแพทย์)

ส่วนผู้สูงอายุที่ต้องการจะเคลือบ Fluoride โดยเฉพาะผู้ที่มีความเสี่ยงต่อฟันผุ อย่างเช่น มีน้ำลายน้อย +ได้รับยาบางชนิด ปัจจัยตรงนี้ก็มีความเสี่ยงที่จะทำให้เกิดฟันผุได้ง่าย เนื่องจากน้ำลายจะเป็นตัวชะล้างให้ผิวฟันสะอาด ผู้ที่ฉายรังสีบริเวณใบหน้าและขากรรไกรส่งผลให้ต่อมน้ำลายน้อย ผลิตน้ำลายได้น้อยทำให้ปากแห้ง ฟันผุ ง่ายขึ้น ปัจจัยเสี่ยงนี้ก็แนะนำว่าควรเคลือบ Fluoride

ฟลูออไรด์เม็ด

สำหรับฟลูออไรด์เม็ด เหมาะสำหรับเด็กอายุตั้งแต่ 6 ขวบถึง16ปี หรือเด็กที่เสี่ยงต่อการเกิดฟันผุและปัญหาเหงือกที่เริ่มต้น ซึ่งนอกจากการได้รับฟลูออไรด์เม็ดไปแล้วการแปรงฟันด้วยยาสีฟันที่ผสม Fluoride ใน 1,000 ppmก็ยังคงเป็นสิ่งจำเป็นอยู่

ตามที่บอกไว้ข้างต้นว่าฟลูออไรด์ทำหน้าที่ไปจับกับผิวฟันที่มีแคลเซียมกับฟอสฟอรัสเพื่อป้องกันฟันผุ และฟลูออไรด์ก็ยังมีความสามารถดึงแคลเซียมและฟอสฟอรัสเข้ามาไปที่เนื้อฟันได้อีก ซึ่งนอกจากจะช่วยลดแล้วก็ยังช่วยดึงทำให้ฟันที่ผุในระยะแรก ๆ กลับมาเป็นปกติได้

ไม่ว่าจะเป็นการใช้ Fluoride ในรูปแบบไหนก็ตามวัตถุประสงค์ทางทันตกรรมก็เพื่อลดการละลายของแร่ธาตุบนเคลือบฟันและสะสมแร่ธาตุบนผิวเคลือบฟันเพื่อที่จะป้องกันฟันผุเมื่อใช้ในปริมาณที่เหมาะสม นอกจากจะเป็นการลดผลกระทบจากการใช้แล้วยังได้รับประโยชน์สูงสุดจาก Fluoride อีกด้วย

• ลดการเกิดฟันผุตั้งแต่เด็ก – ผู้สูงอายุ
• ช่วยให้แคลเซียมและฟอสฟอรัสในฟันแข็งแรง
• ช่วยลดปัญหาการเกิดฟันผุได้ตั้งแต่ระยะแรก ๆ ในขณะที่เนื้อฟันยังไม่เป็นรู

1. พิษแบบเฉียบพลัน
2. พิษแบบเรื้อรัง

หากเด็กได้รับปริมาณตัวยาสีฟันที่ผสม Fluoride มากจนเกินไปก็จะได้รับผลกระทบต่อการผิดปกติของฟันคือ มีสีฟันที่ขุ่นหรือเรียกว่า ฟันตกกระ

ด้วยผลิตภัณฑ์ยาสีฟันที่มีให้เลือกหลายรสหลากสี เช่น รสส้ม รสองุ่น แอปเปิล ก็ทำให้เกิดความรู้สึกที่ว่า ยาสีฟันอร่อยและทำให้เด็กกลืนยาสีฟัน อาการที่พบอาจจะเป็นเพียงท้องเสีย ปวดท้อง แต่หากบีบกินไปทั้งหลอดแบบนี้ส่งผลให้ร่างกายเกิดภาวะช็อค และเสียชีวิตได้

ปริมาณและวิธีการใช้ก็เป็นสิ่งที่ต้องระวังเช่นกัน โดยเฉพาะในเด็กเล็กที่อายุไม่ถึง 6ขวบ ควรให้ใช้ยาสีฟันแค่ครึ่งเมล็ดถั่วเขียวก็เพียงพอและระหว่างนี้จำเป็นต้องมีผู้ปกครองดูแลด้วยเพื่อป้องกันปัญหาเด็กกลืนยาสีฟันและทำให้ได้รับปริมาณ Fluoride เกิดขนาด

Reference: https://www.nhs.uk/conditions/fluoride/