ท้องเสียกินอะไรหาย รักษาและบรรเทาอาการของโรคได้อย่างไร

อาการท้องเสีย เป็นอาการที่ทุกคนเคยพบเจอในชีวิตประจำวัน อาจเกิดจากการทานอาหารไม่สะอาด หรือมีเชื้อโรคที่เข้ามาในระบบทางเดินอาหารของเรา หลายครั้งท้องเสียทำให้เรารู้สึกไม่สบาย และต้องมีการรักษาให้เร็วที่สุดเพื่อให้ร่างกายกลับสู่สภาพปกติได้ทันที การดูแลตัวเองเมื่อเจออาการท้องเสียก็มีขั้นตอนที่ง่าย ๆ และสามารถทำได้ที่บ้าน ต้องเริ่มจากการดื่มน้ำเพียงพอเพื่อป้องกันการแห้งเป็นอันดับแรก นอกจากนี้ยังสามารถดื่มน้ำประมาณ 8-10 แก้วต่อวันเพื่อช่วยล้างเชื้อโรคออกจากร่างกายได้มากขึ้น

การทานอาหารที่มีประโยชน์กับทางเดินอาหารเป็นสิ่งสำคัญที่สุดท้องเสียกินอะไรหาย ควรเลือกทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อลำไส้ อาหารที่มีความเสริมภูมิต้านทาน เช่น กล้วย ข้าวต้ม นอกจากนี้ยังสามารถใช้ยาที่หาได้จากเภสัชกรร้านใกล้บ้าน โดยเฉพาะยาป้องกันและรักษาโรคท้องเสีย ซึ่งจะช่วยให้การรักษามีผลมากขึ้น จะช่วยให้คุณหายจากอาการท้องเสียได้รวดเร็วและเด่นออกมาดีที่สุด อย่าลืมพักผ่อนให้เพียงพอและรักษาสุขภาพให้ดีเสมอ ที่สำคัญที่สุดคือควรรับรู้ถึงสาเหตุของท้องเสีย เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดซ้ำในอนาคต

ท้องเสียเป็นอาการที่พบได้บ่อย และมักถูกแบ่งออกเป็น 2 ประเภทดังนี้

1. ท้องเสียเฉียบพลัน (Acute diarrhea) คืออาการท้องเสียที่เกิดขึ้นในระยะเวลาไม่เกิน 2 สัปดาห์ มีสาเหตุหลัก 2 ประการ

• การทานอาหารที่มีเชื้อโรคปนเปื้อน เชื้อไวรัสสามารถทำให้ระบบดูดซึมน้ำและเกลือแร่ในลำไส้เล็กลดลง ผลลัพธ์ทำให้อุจจาระมีลักษณะเหลวแบบน้ำซาวข้าวปริมาณมาก การรักษาเน้นการประคับประคองและการเติมน้ำเกลือและสารอาหารในปริมาณที่พอเหมาะ ร่วมกับการให้ยารักษาตามอาการ
• การทานอาหารที่มีสิ่งแปลกปลอมหรือสารพิษปนเปื้อน อาหารเป็นพิษส่วนใหญ่จะลดการดูดซึมเกลือแร่และน้ำในลำไส้เล็ก ผู้ป่วยมักมีอาการถ่ายเหลวมาก แต่มักดีขึ้นเองภายใน 24 ชั่วโมงเนื่องจากการขับถ่ายช่วยนำสารพิษออกจากร่างกาย

2. ท้องเสียเรื้อรัง (Chronic diarrhea) คืออาการท้องเสียที่เกิดมีระยะเวลานานกว่า 2 สัปดาห์ สาเหตุส่วนใหญ่มีดังนี้

• การติดเชื้อจากเชื้อกลุ่มที่เจริญเติบโตช้า เช่น วัณโรค ซึ่งทำให้ร่างกายอ่อนแอและมีไข้ต่ำ ร่วมกับการลดน้ำหนัก
• โรคที่เกี่ยวข้องกับการย่อยและดูดซึมอาหารผิดปกติ เช่น ตับอ่อนอักเสบเรื้อรังหรือมะเร็งตับอ่อน ซึ่งทำให้การย่อยอาหารลดลงและน้ำหนักค้างในลำไส้
• เนื้องอกหรือมะเร็งบางชนิดที่กระตุ้นการหลั่งน้ำมากขึ้นในลำไส้
• ภาวะที่ทำให้กระเพาะอาหารและลำไส้ทำงานได้ลดลง เช่น ผู้สูงอายุมีน้ำย่อยแลคเตสแต่กำเนิดหรือผู้ป่วยลำไส้แปรปรวน

การรักษาท้องเสียกินอะไรหายเร็ว จำเป็นต้องทำการวินิจฉัยเพิ่มเติมเพื่อหาสาเหตุที่แท้จริง และให้การรักษาที่เหมาะสมต่อสาเหตุนั้น ๆ เพื่อให้ผู้ป่วยได้รับการดูแลที่เหมาะสมและเร็วที่สุด

1. รักษาสาเหตุของโรค การรักษาโรคท้องเสียควรเน้นที่การรักษาสาเหตุ โดยในกรณีท้องเสียที่เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย ควรทานยาปฏิชีวนะที่เหมาะสม
2. การรักษาแบบประคับประคอง เช่น

• กรณีที่มีการสูญเสียน้ำมาก สามารถให้น้ำเกลือแร่ชดเชยได้ หากทานไม่ได้ สามารถให้น้ำเกลือหยดเข้าทางหลอดเลือดดำได้
• การดื่มน้ำอัดลมผสมเกลือก็เป็นทางเลือกที่ดี เนื่องจากให้น้ำ น้ำตาล และเกลือแร่ที่สามารถช่วยลดอาการอ่อนเพลียจากการสูญเสียน้ำได้ ควรระมัดระวังปริมาณและอัตราส่วนที่คงที่ เนื่องจากสูตรการผสมเกลือแร่แต่ละแห่งมีความแตกต่างกัน
• การทานยาหยุดถ่ายเพื่อช่วยให้การบีบตัวของกระเพาะอาหารและลำไส้ลดลง จึงทำให้การขับถ่ายลดลงไปด้วย ควรให้คำแนะนำจากแพทย์ก่อนที่จะทานยา

เมื่อเราพบว่าเกิดอาการท้องเสีย เราควรให้ความสำคัญกับอาหารที่เรานำเข้าไปในร่างกาย เพื่อช่วยลดอาการของโรคนี้ได้เร็วขึ้น ท้องเสียกินอะไรหายไว ที่ควรกินเมื่อมีอาการท้องเสีย

• สำหรับคนท้องเสียเฉียบพลัน ผู้ที่มีอาการท้องเสียเฉียบพลันควรดื่มผงน้ำตาลเกลือแร่ (ORS) เพื่อป้องกันการขาดน้ำในร่างกาย สามารถเตรียมเองได้โดยผสมน้ำตาลทราย 2 ช้อนโต๊ะ เกลือป่น 1 ช้อนชา กับน้ำต้มสุก 1 ขวดน้ำปลา (ประมาณ 750 cc) และควรดื่มน้อย ๆ จนครบ 1 แก้วน้ำหรือครึ่งแก้วอย่างละ สำหรับผู้ที่ไม่สะดวกหาซื้อผง ORS สามารถใช้วิธีผสมเองด้วยวัตถุดิบทั่วไปได้ โดยอย่างไรก็ตาม ห้ามกินเกลือแร่สำหรับออกกำลังกาย เพราะอาจเกิดอันตรายตามคำเตือนจาก อย.

นอกจากนี้ผู้ที่มีอาการท้องเสียเฉียบพลันยังควรรับประทานอาหารที่ย่อยง่าย โดยเน้นอาหารประเภทแป้งหรือข้าวเป็นหลัก เช่น โจ๊ก ข้าวต้ม น้ำซุป เป็นต้น หรือสามารถดื่มน้ำมะพร้าวเพื่อช่วยลดอาการอ่อนเพลียจากการสูญเสียน้ำ

• สำหรับคนท้องเสียเรื้อรัง ผู้ที่มีอาการท้องเสียเรื้อรังควรรับประทานอาหารที่มีกากใยสูง เช่น ผัก ผลไม้ ข้าวกล้อง ธัญพืชต่าง ๆ เพื่อช่วยในการเคลื่อนไหวของลำไส้ ลดแรงดันของผนังลำไส้ และเพิ่มเนื้ออุจจาระ ส่งผลให้ถ่ายท้องน้อยลง นอกจากนี้ ควรกินอาหารที่มีไขมันต่ำ เพราะไม่เพียงทำให้การย่อยอาหารง่าย แต่ยังช่วยในการหดรัดตัวของลำไส้ใหญ่ เพื่อลดการขับถ่าย และหากต้องการความสดชื่นและลดอาการอ่อนเพลีย น้ำมะพร้าวก็เป็นเลือกที่ดี เนื่องจากมีเกลือแร่ที่จำเป็นต่อร่างกาย และช่วยในการขับสารพิษออกจากร่างกาย

เมื่อพบว่าเกิดอาการท้องเสียเรามักสังเกตว่า ไม่เพียงแต่ต้องรู้ถึงอาหารที่เหมาะสม ท้องเสียกินอะไรหาย แต่ยังมีอาหารที่ควรหลีกเลี่ยงในช่วงท้องเสียด้วย

• ท้องเสียชนิดเฉียบพลัน ไม่ควรบริโภคนม ผัก ผลไม้ น้ำผลไม้ และอาหารที่มีกากใยสูง เช่นอาหารรสจัด ซึ่งอาจทำให้การดูดซึมน้ำและเกลือลดลง นอกจากนี้ การหลีกเลี่ยงทานอาหารเหล่านี้ยังช่วยลดความรุนแรงของอาการท้องเสียชนิดเฉียบพลันได้ดีอีกด้วย
• ท้องเสียชนิดเรื้อรัง ควรหลีกเลี่ยงอาหารไขมันสูง อาหารประเภทผัดหรือทอด อาหารรสเปรี้ยว อาหารรสเผ็ด น้ำส้มสายชู กะทิ เหล้า เบียร์ นมสด ชา และกาแฟ ทั้งนี้เพื่อป้องกันการทำให้ระบบขับถ่ายทำงานมากเกินไป และลดความรุนแรงของอาการท้องเสียชนิดเรื้อรัง

วิธีแก้ท้องเสีย ท้องเสียกินอะไรหาย มีหลายวิธีและยาที่สามารถใช้ได้ เพื่อช่วยบรรเทาอาการของโรค ดังนี้

• ยาผงถ่านหรือคาร์บอน (Activated Charcoal) สารดูดสารพิษที่ช่วยลดอาการแน่นท้องและทำให้อุจจาระเหลวน้อยลง ควรกิน 2 เม็ดเมื่อมีอาการ และกินซ้ำได้ 3-4 ชั่วโมงต่อวัน ไม่ควรกินเกิน 16 เม็ดต่อวัน ไม่ควรผสมกับยาตัวอื่น เพราะอาจทำให้ร่างกายได้รับยาน้อยกว่าที่ควร
• ผงเกลือแร่ ORS (Oral Rehydration Salt) ใช้ชดเชยการสูญเสียน้ำและเกลือแร่จากร่างกาย ผสม 1 ซองกับน้ำสะอาดตามปริมาณที่ระบุ หรือจิบแทนน้ำเปล่าตลอดวัน ควรผสมผง ORS ครั้งละซองและห้ามผสมกับเครื่องดื่มอื่น ๆ ไม่ควรดื่มรวดเดียวหมด เพราะอาจทำให้อาเจียนหรือท้องเสียมากขึ้น
• ยาธาตุน้ำขาว ใช้รักษาท้องเสียที่ไม่รุนแรง ลดปวดท้องน้อยและช่วยขับลม รับประทานตามขนาดที่แนะนำ และห้ามใช้ในบางกลุ่มคน เช่น ผู้แพ้สารแอสไพริน ผู้ที่แพ้สารซาลิไซเลต เด็กเล็ก และสตรีที่มีครรภ์
• ยาแก้ท้องเสีย (Imodium หรือ Loperamide) ใช้เมื่อยาอื่น ๆ ไม่ได้ผล ลดความถี่ในการขับถ่าย และช่วยบรรเทาอาการปวดเกร็งท้อง รับประทาน 2 เม็ดเมื่อถ่ายเหลว และกินซ้ำครั้งละ 1 เม็ดทุกครั้งที่ถ่ายเหลว ไม่ควรใช้หากมีอาการมูกปนเลือด หรือในเด็ก

ท้องเสียกินอะไรหาย สามารถหาวิธีป้องกันอาการท้องเสียไม่ยากเลย มีวิธีที่เราสามารถดำเนินการได้ง่าย ๆ เพียงแค่รักษาสุขอนามัยของตนเองอย่างถูกวิธี สามารถช่วยลดโอกาสในการเจอกับอาการท้องเสียได้มาก เพราะการดูแลเรื่องอาหารเป็นเรื่องที่สำคัญที่ต้องใส่ใจตลอดเวลา