ต่อมลูกหมากโต อาการปัสสาวะผิดปกติ อันตรายที่ผู้ชายไม่ควรมองข้าม

ไม่ใช่เฉพาะผู้หญิงเท่านั้นที่จะต้องใส่ใจดูแลเรื่องการปัสสาวะ ปัจจุบันนี้ผู้ชายเองก็ควรที่จะหันมาดูแลด้วย โดยเฉพาะผู้ชายที่มีการปัสสาวะถี่ หรือมีการปัญหาในการปัสสาวะลำบาก ซึ่งคุณเองอาจตกเป็นหนึ่งในผู้ที่ประสบกับอาการต่อมลูกหมากโตได้ และโรค ต่อมลูกหมากโต นับเป็นโรคอันดับ 1 กว่า 80% ของชายไทยเลยก็ว่าได้ ซึ่งมันจะส่งผลดี ผลเสียอย่างไร? อันตรายหรือไม่หากไม่รักษา? วันนี้เราก็มีคำตอบมาฝากทุกท่านกัน

สารบัญ

1. ต่อมลูกหมากคืออะไร และมีหน้าที่อย่างไร
2. โรคต่อมลูกหมากโต คืออะไร เกิดขึ้นได้อย่างไร
3. ต่อมลูกหมากโต อาการเป็นอย่างไร
4. ต่อมลูกหมากโตอันตรายไหม
5. ภาวะแทรกซ้อนจากต่อมลกหมากโต
6. การวินิจฉัยโรคต่อมลูกหมากโต
7. วิธีการตรวจต่อมลูกหมากโตทางการแพทย์
8. การรักษาต่อมลูกหมากโตเบื้องต้น
9. ยารักษาต่อมลูกหมากโต
10. รักษาโดยการ ผ่าตัดต่อมลูกหมากโต
11. สมุนไพรรักษาต่อมลูกหมากโต

ต่อมลูกหมากคืออะไร

ต่อมลูกหมาก (BPH – Benign Prostatic Hyperplasia) คือ ต่อมที่อยู่ภายในระบบสืบพันธุ์ของเพศชาย มีลักษณะเป็นต่อมเล็กๆ คล้ายวอลนัท ตำแหน่งจะอยู่ใต้กระเพาะปัสสาวะซึ่งมีท่อปัสสาวะผ่านตรงกลางของต่อม ถูกห่อหุ้มด้วยท่อปัสสาวะโดยรอบ

ต่อมลูกหมากมีหน้าที่อย่างไร

ต่อมลูกหมากมีหน้าที่ ในการผลิตน้ำเพื่อหล่อเลี้ยงอสุจิ ซึ่งในน้ำอสุจิเวลาที่ถูกหลั่งออกมาก็จะมีส่วนที่เป็นตัวอสุจิและน้ำ หลายคนสงสัยว่าต่อมลูกหมากกับอัณฑะใช่อวัยวะเดียวกันไหม? ซึ่งในความเป็นจริงแล้วเป็นคนละส่วนกัน ตัวอัณฑะจะอยู่ด้านนอกร่างกายและจะอยู่ในถุงอัณฑะ ส่วนต่อมลูกจะอยู่ด้านในกับกระเพาะปัสสาวะ

โรคต่อมลูกหมากโตคืออะไร เกิดขึ้นได้อย่างไร?

โดยธรรมชาติแล้ว เมื่ออายุเพิ่มขึ้นและฮอร์โมนมีการเปลี่ยนแปลง (เทสโทสเตอโรน) จะส่งผลทำให้ต่อมลูกหมากโตขึ้น ซึ่งพบมากในผู้ชายตั้งแต่อายุ 40-50 ปีขึ้นไป และยังพบในผู้ชายที่มีอายุ 80 ปีขึ้นไปมากถึง 80% เลยทีเดียว

ต่อมลูกหมากโตเกิดขึ้นได้อย่างไร?

เมื่อขนาดของต่อมลูกหมากโตขึ้น จะทำให้เกิดแรงดัน ซึ่งส่งผลต่อระบบทางเดินปัสสาวะ (ท่อปัสสาวะถูกบีบให้แคบลง) และกระเพาะปัสสาวะ อาจทำให้มีอาการ เช่น ปัสสาวะติดขัด ต้องเบ่ง ปัสสาวะบ่อย เป็นต้น และหากไม่รีบรักษาอาจส่งผลต่อสุขภาพ และอวัยวะส่วนอื่นๆ ในร่างกายร้ายแรงได้

ต่อมลูกหมากโต อาการเป็นอย่างไร

ต่อมลูกหมากโต อาการจะสังเกตุได้จากการถ่ายปัสสาวะ ซึ่งเป็นอาการที่สังเกตุได้ง่ายว่าเกิดความผิดปกติหรือไม่ โดยสามารถเช็คได้จากด้านล่างนี้

ต่อมลูกหมากโตอันตรายไหม ?

ต้องบอกว่าโรคต่อมลูกหมากโต ถือเป็นเนื้องอกชนิดหนึ่งของลูกหมาก ไม่ใช่มะเร็ง ซึ่งจะก่อให้เกิดความรำคาญเวลาปัสสาวะ หรือกรณีที่ต้องตื่นนอนกลางดึกเพื่อปัสสาวะบ่อย ตรงนี้ก็อาจทำให้คุณภาพชีวิตของการนอนหลับพักผ่อนเปลี่ยนไป เช่น นอนไม่หลับ นอนหลับยาก เป็นต้น

แต่อย่างไรแล้ว หากมีอาการที่คิดว่าคล้ายเป็นต่อมลูกหมากโต ก็ควรรีบเข้าพบแพทย์ดีกว่า เพื่อหาแนวทางในการรักษา ทำให้หมดความกังวลและได้กลับมาใช้ชีวิตได้ตามปกติ

คลิ๊กอ่าน! เรื่องน่ารู้! เมลาโทนิน แก้การนอนหลับยาก ปรับสมดุลชีวิตให้ดีขึ้น

ต่อมลกหมากโต ภาวะแทรกซ้อน

หากว่าการเป็นโรคต่อมลูกหมากโต แต่ไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกวิธี ส่งผลให้เกิดเป็นภาวะแทรกซ้อนได้ โดยจะเกิดจากการที่ปัสสาวะไม่สุด ปัสสาวะยังค้างอยู่ อาการแทรกซ้อนที่พบคือ

• การติดเชื้อในกระเพาะปัสสาวะ บางรายมีการติดเชื้อที่ลุกลามไปถึงต่อมลูกหมาก (ต่อมลูกหมากอักเสบ)
• นิ่วในกระเพาะปัสสาวะ ทำให้ปัสสาวะไม่ออก
• ในกรณีที่ปัสสาวะเหลือค้างมากขึ้น จะส่งผลทำให้การทำงานของไตแย่ลงได้
• เกิดหนองหรือเลือดปนออกมากับปัสสาวะ

บทความที่น่าสนใจ

Tesla Former Chair แก้ปัญหาเรื่องสมรรถภาพทางเพศ แก้ปัญหาปัสสาวะเล็ด โดยไม่ต้องผ่าตัด 

การวินิจฉัยโรคต่อมลูกหมากโต

กาวินิจฉัยอาการของโรคต่อมลูกหมากโตนั้น เบื้องต้นสามารถสังเกตุด้วยตัวเองได้ หากมีอาการดังนี้ ควรรีบพบแพทย์ โดยทันที

• มีความผิดปกติในการปัสสวะ
• ปัสสาวะแล้วรู้สึกเจ็บ
• ปัสสาวะแล้วมีหนอง หรือเลือดปน
• ปัสสาวะนานกว่าปกติ หรือ รู้สึกเหมือนปัสสาวะไม่สุด

อีกหนึ่งวิธีคือการเข้าพบแพทย์เพื่อทำการวินิจฉัย เพื่อให้แน่ใจว่าเป็นต่อมลูกหมากโตจริงหรือไม่ โดยมีขั้นตอนดังนี้

• ซักประวัติ สอบถามอาการ
• ตรวจสุขภาพ ตรวจเลือด
• ตรวจปัสสาวะ ทางเดินปัสสาวะ และต่อมลูกหมาก เพื่อหาสาเหตุที่แท้จริงว่าเกิดจากโรคต่องลูกหมากโตหรือไม่ ขนาดเปลี่ยนแปลงจากปกติหรือไม่ หรือเกิจากปัญหาอื่น

วิธีการตรวจต่อมลูกหมากโตทางการแพทย์

ในทางการแพทย์นั้นสามารถตรวจหาโรคต่องลูกหมากไปหลายวิธี ดังต่อไปนี้

• การตรวจทางทวารหนัก หรือ Digital Rectal Exam: DRE โดยการสอดนิ้วเข้าไปทางทวารหนัก เพื่อตรวจเช็คขนาดของต่อมลูกหมาก
• การตรวจปัสสาวะ หรือ Urinalysis วิธีนี้สามารถตรวจเช็คได้ว่ามีการติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะหรือไม่
• การตรวจค่าครีเอทินินในเลือด หรือ Blood Creatinine Test เป็นการตรวจดูการทำงานของไต มีค่าปกติ หรือทำงานปกติหรือไม่
• การตรวจสารบ่งชี้มะเร็งต่อมลูกหมาก หรือ Prostate-Specific Antigen: PSA ตรวจเช็คเพื่อดูว่าอาการที่เกิดนั้นเกิดจากต่อมลูกหมากโต หรือมะเร็งต่อมลูกหมาก เนื่องจากทั้ง 2 โรคนั้นมีอาการที่ใกล้เคียงกัน
• การตรวจกระเพาะปัสสาวะ หรือ Cystoscopy เป็นการสอดกล้องขนาดเล็กเพื่อตรวจท่อปัสสาวะและกระเพาะปัสสาวะ ซึ่งหากมีขนาดจองต่อมลูกหมากโต ก็จะสามารถเห้นได้ชัดเจน เนื่องจากขัดขวางทางเดินปัสสาวะ

นอกจากนี้แพทย์ยังมีวิธีการตรวจเช็คอีกหลายวิธี ขึ้นอยู่กับ ความซับซ้อนของอาการที่เกิด หรือ ภาวะแทรกซ้อนต่างๆ เช่น การอัลตราซาวด์ (Ultrasound) ปริมาณปัสสาวะที่คงค้างอยู่ในกระเพาะปัสสาวะหลังจากที่ปัสสาวะแล้ว, การตรวจวัดความแรงและปริมาณการไหลของปัสสาวะ (Urinary Flow Test) รวมถึงการตรวจวัดความดัยภายในกระเพาะปัสสาวะขณะปัสสาวะ, การตรวจด้วยการฉีดสี (Intravenous Pyelogram: IVP) เพื่อให้เห็นการทำงานของไตและการไหลเวียนของปัสสาวะ จนไปถึง การเก็บตัวอย่างเนื้อเยื่อของต่อมลูกหมาก (Prostate Biopsy) เพื่อวินัจฉัยว่า ที่ต่อมลูกหมากโตนั้นเกิดจากสาเหตุใด มะเร็งต่อมลูกหมากหรือไม่?

การรักษาต่อมลูกหมากโตเบื้องต้น

• ลดการดื่มน้ำก่อนนอน 2-3 ชั่วโมง เพื่อลดปริมาณการสร้างปัสสาวะในตอนกลางคืน เพื่อทำให้การนอนหลับนั้นยาวขึ้น
• ลดการดื่มเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนและแอลกอฮอล์ เนื่องจากว่าตัวคาเฟอีนจะมีผลทำให้ปัสสาวะบ่อยขึ้น ซึ่งถ้าหากมีการปรับเปลี่ยนการใช้ชีวิตการลดปริมาณเครื่องดื่มและน้ำบางชนิดแล้วอาการดีขึ้นก็ไม่จำเป็นต้องรับประทานยา
• ออกกำลังกายอย่างน้อย 30-60 นาทีต่อวัน นอกจากสุขภาพจะแข็งแรงขึ้นแล้ว ยังมีรายงานพบว่า สามารถลดอาการของโรคต่อมลูกหมากลงได้
• ไม่อั้นปัสสาวะ เนื่อวจากอาจทำให้กระเพาะปัสสาวะอักเสบได้
• ปรับเปลี่ยนเวลาเข้าห้องน้ำ 4-6 ชั่วโมง
• รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ลดปริมาณไขมัน ของหวาน ของทอด เนื่องจากโรคอ้วนทำให้มีความเสี่ยงที่จะเกิดต่อมลูกหมากโตสูงกว่าคนปกติ

ยารักษาต่อมลูกหมากโต

แพทย์จะรักษาต่อมลูกหมากโตจามอาการ เช่น การให้ยาที่ช่วยคลายการบีบเกร็งของกล้ามเนื้อต่อมลูกหมาก *ห้ามซื้อมารับประทานเอง นื่องจากยามีความรุนแรงและเฉพาะเจาจงต่อการใช้รักษาโรค ต้องให้แพทย์วินิจฉัยก่อนจ่ายยาทุกครั้ง

• แอลฟา-บล็อกเกอร์ (Alpha Blockers) ยาต้านระบบประสาทที่ช่วยยับยั้งการสร้างฮอร์โมนเพศชาย และช่วยคลายกล้ามเนื้อบริเวณของกระเพาะปัสสาวะ และช่วยทำให้ปัสสาวะง่ายขึ้น แต่ยาตัวนี้ก็มีผลข้างเคียง
• 5 แอลฟา รีดักเตส อินฮิบิเตอร์ (5 Alpha Reductase Inhibitor) 
• ยาทาดาลาฟิล (Tadalafil) เป็นยาอีกหนึ่งชนิดที่พบว่าสามารถรักษาอาการของโรคต่อมลูกหมากโตได้ อีกทั้งยังช่วยแก้ปัญหาเสื่อมสมรรถภาพทางเพศ

ในบางกรณีอาจไม่สามารถใช้ยาเพียงตัวเดียวในการรักษา อาจจะมีการใช้ยาร่วมหลายๆตัว

รักษาโดยการผ่าตัดต่อมลูกหมากโต

รักษาโดยการผ่าตัดต่อมลูกหมากโตนั้น จะใช้ในกรณีที่ผู้ป่วยมีอาการที่เกิดจากต่อมลูกหมากโตขั้นรุนแรง ซึ่งไม่สามารถรักกษได้ด้วยการปรับพฤติกรรม หรือการทานยาอีกต่อไป รวมถึงเกิดภาวะแทรกซ้อนต่างๆ เช่น มีเลือดออกปนออกมาปับปัสสวาสะ ติดเชื้อในกระเพาะปัสสาวะ นิ่วในกระเพาะปัสสาวะ ไตเสียหาย เป็นต้น ซึ่งการรักษาจะมีด้วยกันหลายวิธี ดังต่อไปนี้

• ผ่าตัดต่อมลูกหมากออกด้วยการส่องกล้องกระเพาะปัสสาวะ ด้วยวิธี TURP (Transurethral Resection of the Prostate) เป็นการผ่าตัดใหญ่ที่ต้องวางยาสลบ หลังจากนั้นแพทย์จะใช้ขดลวดสำหรับจี้ ตัด หรือขูดต่อมลูกหมากออก (ใช้ไฟฟ้าประจุเดี่ยวโมโนโพลาร์)
• ผ่าตัดต่อมลูกหมากออกด้วยการส่องกล้องกระเพาะปัสสาวะ ด้วยวิธี TURPV (Transurethral Vaporized – Resection of the Prostate) หรือ Plasma Kinetic (PK) โดยการใช้ขดลวดสำหรับจี้ ตัด หรือขูดต่อมลูกหมากออก และจี้ด้วยไฟฟ้า(ประจุคู่ไบโพลาร์)
• ผ่าตัดด้วยแสงเลเซอร์กรีนไลท์ PVP ซึ่งเป็นเทคโนโลยีใหม่ เป็นการใช้เลเซอร์พลังงานสูงยิงไปยังตำแหน่งที่เกิดการอุดกั้นในต่อมลูกหมาก ซึ่งมีข้อดีคือเลือดออกน้อย และทำในผู้สูงอายุได้
• การใช้แสงเลเซอร์ทูเลียม (Thulium Laser Vaporesection of the Prostate) ตัวนี้สามารถรักษาได้ดีเทียบเท่ากับวิธี PVP จะแตกต่างตรงที่การใช้แสงเลเซอร์ทูเลียมยิง สามารถเก็บรักษาชิ้นเนื้อเพื่อนำไปตรวจหาโรคมะเร็งต่อมลูกหมาก หรือใช้รักษาภาวะอาการท่อปัสสาวะตีบจากพังผืดได้

สมุนไพรรักษาต่อมลูกหมากโต

สำหรับต่อมลูกหมากโตที่เกิดจากผู้ที่เริ่มมีอายุที่เพิ่มมากขึ้น หรือภาวะไขมันสะสมเป็นจำนวนมาก หลักการทางการรักษาให้ต่อมลูกหมากโตหายยังไม่พบว่ามี แต่หากจะใช้ตัวช่วยในการบรรเทาอาการหรือลดระดับขนาดลงปัจจุบันทางการแพทย์ของต่างประเทศก็หันมาให้ความสำคัญกับ ซอว์ ปาล์มเมตโต (Saw Palmetto) เพื่อใช้ในการรักษาปัญหาต่อมลูกหมากโต

ซอว์ ปาล์มเมตโต (Saw Palmetto) คืออะไร

ซอว์ ปาล์มเมตโต ถือเป็นสมุนไพรที่มีชื่อเสียงมาแล้วมากกว่า 200 ปี ที่มาช่วยในการรักษาได้หลายอาการ และถูกจดบันทึกลงตำราสมุนไพรของต่างชาติมาแล้ว ที่สำคัญยังถูกนิยมมากขึ้น เพราะเป็นสมุนไพรที่ปลอดภัยไม่มีผลข้างเคียง Side effects  ช่วยลดอาการของต่อมลูกหมากโตด้วย และจากการวิจัยทางการแพทย์พบว่า ซอว์ ปาล์มเมตรโตมีสรรพคุณอันดีดังนีั

• ช่วยลดอัตราการเจริญเติบโตของอาการต่อมลูกหมากโต
• ช่วยให้อาการถ่ายปัสสาวะเป็นไปในทางที่ดีขึ้น หรือถ่ายปัสสาวะออกได้ดีขึ้น (ปัสสาวะไม่คั่ง)
• ช่วยให้คุณภาพชีวิตดีขึ้น(ไม่ต้องลุกขึ้นเข้าห้องน้ำบ่อยในช่วยกลางดึกหรือช่วงการทำงาน ทำให้นอนหลับพักผ่อนนั้นเต็มที่)
• ไม่มี Side effects ต่อสมรรถภาพทางเพศหรือความต้องการทางเพศ
• ไม่ทำให้ความดันในเลือดลดลง

ทั้งนี้ทั้งนั้นหากผู้ป่วยต้องการรับการรักษาอาการของต่อมลูกหมากโตหรือต้องการได้รับยาเพื่อลดอาการสามารถปรึกษาพูดคุยถึงเรื่องอาการที่พบได้จากแพทย์ เภสัชกร หรือผู้เชี่ยวชาญใกล้บ้านเพื่อคำแนะนำที่ดีที่สุดและผลลัพธ์ที่ดีมากขึ้น ฉะนั้นแล้วอาการของต่อมลูกหมากโตนั้นคุณผู้ชายทั้งหลายวางใจไปได้เลยเพราะไม่ใช่อาการที่เลวร้ายอะไร

Reference: https://www.tabletwise.com/medicine-th/saw-palmetto