อาการ “ร้อนใน” เกิดจากอะไร มีวิธีรักษาหรือป้องกันอย่างไรบ้าง?

ร้อนใน (Aphthous Ulcers) อาจมองว่าเป็นความเล็กน้อยที่สามารถเกิดขึ้นกับใครก็ได้ไม่ว่าจะเด็กเล็กหรือผู้ใหญ่ แต่หากอาการของร้อนในนั้นพบว่ามีคนเป็น ๆ หาย ๆ สลับสับเปลี่ยนกันในระยะเวลานาน จะส่งผลเสียต่อผู้ประสบปัญหาของอาการร้อนในอย่างไร และจะมีวิธีแก้ไขอย่างไรไปยิ้มรับมือกับอาการร้อนในกันเถอะ

ร้อนใน หรือ (Aphthous Stomatitis) แผลในช่องปากที่เกิดจากการแตกของเยื่อเมือกมีลักษณะเป็นจุดแดงหรือตุ่มแดง ตุ่มสีขาวรูปวงรีขอบแดงนูน แผลกว้าง เกิดได้จากหลายสาเหตุ ดังนี้

• นอนดึก
• การรับประทาน (ของทอด) (น้ำมันเยอะ)
• เกิดการเปลี่ยนแปลงฮอร์โมน เพศ หรือประจำเดือน
• การสบฟันผิดปกติ ทำให้การกัดเคี้ยวมาทำให้กัดไปโดนกระพุ้งแก้มจนเกิดแผลบ่อยๆ
• ในคนที่จัดฟัน เครื่องมือจัดฟันมาแต่เกี่ยวกับกระพุ้งแก้มจนเกิดแผลนั้นเอง
• ระคายเคืองจาก”สารเคมี” โดยเฉพาะในกลุ่มยาสีฟันและน้ำยาบ้วนปากในคนกลุ่มนี้ก็จะสังเกตได้จากการแปรงฟันหรือใช้น้ำยาบ้วนปากแล้วเกิดอาการแสบร้อนปากง่ายกว่าปกติ ซึ่งไม่เกิดในลักษณะนี้แล้วก็จะเป็นที่จะต้องหลีกเลี่ยงของยาสีฟันน้ำยาบ้วนปากที่มีฤทธิ์แรงๆ เหล่านี้ไป
• แพ้อาหารบางชนิด เวลาที่แพ้อาหารชนิดใดชนิดหนึ่งร่างกายก็จะสร้างภูมิต้านทานออกมาต่อต้านอาหารชนิดนั้นๆ ทำให้เวลาที่ทานอาหารที่แพ้เข้าไปผลของภูมิต้านทานก็จะทำให้เยื่อบุในช่องปากรวมไปถึงเรียกหมอลำไส้เกิดการอักเสบและเป็นแผลตามมาได้

*ในกรณีแบบนี้จะทำให้เกิดแผลร้อนในในปากที่เกิดร่วมกับอาการทางลำไส้ได้เช่นท้องอืดปวดท้องหรือว่าท้องผูกหรือว่าจะพบแผลร้อนในที่เกิดร่วมกับภูมิแพ้ทางผิวหนังหรือภูมิแพ้ทางเดินหายใจ

• ขาดแร่ธาตุบางชนิด แผลร้อนในอาจเกิดจากการขาดสารอาหารบางชนิดเช่นและธาตุกลุ่มวิตามินบี 12 และกรดโฟลิก
• เกิดจากความเครียด ไม่ว่าจะเป็นความเครียดทางด้านอารมณ์ความเครียดทางร่างกายเช่นคนที่พักผ่อนน้อยคนที่ใช้งานร่างกายหนักหรือคนที่ออกกำลังกายหนักๆ ในคนกลุ่มนี้พบว่าเมื่อใดที่ร่างกายมีความเครียดจะมีการเพิ่มของปริมาณแบคทีเรียในช่องปากเพิ่มมากกว่าปกติแล้วก็สามารถติดเชื้อไวรัสได้ในช่องปากง่ายกว่าปกติไหนก็ส่งผลให้เกิดแผลในช่องปากตามมาได้นั่นเอง

ร้อนในสามารถเกิดได้บริเวณลิ้น ร้อนในบริเวณลิ้นหรือเป็นแผลที่ลิ้นอาจเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ เช่น การติดเชื้อในช่องปาก ฟันบิ่น การหละหลวมของอุปกรณ์ใส่ฟันปลอม การแน่นหรือคับของเครื่องมือจัดฟัน ซึ่งต้องสังเกตตัวเองให้บ่อย เคยเกิดขึ้นและหายไปใช้ระยะเวลานานแค่ไหน หากนานเกินไปและถ้าปล่อยอาจก่อให้เกิดความเสี่ยงต่อโรคมะเร็งในช่องปากได้

วิธีรับมือหรือแก้ไขอาการร้อนใน หากกรณีรุนแรงหรือเป็นบ่อยเกินไปสามารถแก้ไขได้โดยการตรวจเลือดเพื่อหาสาเหตุไม่ว่าจะเป็นสิ่งที่แพ้และหลีกเลี่ยงสิ่งเหล่านั้นไป ในกรณีที่เกิดขึ้นเป็นครั้งคราวมีวิธีแก้ไขดังนี้

• การรับประทานของเย็น ไอศกรีมหรือน้ำแข็งสามารถช่วยเข้ามาบรรเทาอาการของรอยแผลและยังสามารถผ่อนคลายอารมณ์ได้ด้วย
• น้ำสะอาดการดื่มหรือจิบน้ำก็ช่วยให้ปัญหาสุขภาพปากนั้นลดน้อยลงได้โดยเฉพาะแบคทีเรีย
• อาหารอ่อน อาหารชนิดที่ไม่หวานจัดไม่เผ็ด ไม่เค็ม ก็ช่วยให้รสชาติของอาหารไปทำลายเยื่อบุภายในชองปาก ลดปัญหาผิวภายในปากถูกกัดเซาะจากรสชาติอาหารที่หนักไป
• ออกกำลังกาย การออกกำลังกาย ดูหนัง ฟังเพลง ชนิดที่ช่วยให้เกิดความผ่อนคลายมากขึ้น สลับเปลี่ยนกับการมีท่าประกอบเบา ๆ ก็ช่วยให้อารมณ์และจิตใจดีขึ้น
• พักผ่อนให้เพียงพอ การได้พักผ่อนก็ถือเป็นการทำให้ร่างกายผ่อนคลายลง การนอนหลับหรือพักความคิด พักกิจกรรมก็ช่วยให้จิตใจและการนึกคิดเป็นไปได้ดีด้วยเช่นกัน

แก้ร้อนในทำที่บ้าน : สำหรับพื้นบ้านเลยอาจนำเกลือแกง 1 ช้อนชา ละลายเข้ากับน้ำดื่มประมาณ 1แก้ว ซึ่งนอกจากจะช่วยรักษาแผลในช่องปากแล้วยังช่วยลงประมาณแบคทีเรียและลดปริมาณกลิ่นปากด้วย

ยาแก้ร้อนใน ในตัวยาที่สามารถใช้ได้กรณีไม่พบประวัติการแพ้ คือ

• น้ำเกลือ Normal Saline
• พาราเซตามอล
• buprofen
• Amoxicillin

ยาที่ใช้สำหรับรักษาแผลในช่องปากต้องได้รับคำปรึกษาจากผู้บริการ ไม่ว่าจะเภสัชกร หรือผู้ชำนาญด้านการรักษา ซึ่งแผลร้อนในที่สามารถใช้ได้จะมีชนิดเจล ขี้ผึ้ง และอาจตัวยาที่มีส่วนผสมของสารสเตียรอยด์

• ไตรโนโลน
• ไตรแอมซิโนโลนอะเซโทไนด์
• Kamistad-Gel N
• Bonjela ออกฤทธิ์เร็ว ปราศจากน้ำตาล Sugar-Free

แผลในปาก แผลที่เกิดบริเวณเยื่อบุในช่องปาก ซึ่งโดยปกติสามารถเกิดขึ้นได้หลายสาเหตุกลไกการเกิดรอยแผลก็แตกต่างกันไปตามรอยโรคที่เป็น แผลที่พบได้บ่อยเลยคือ แผลร้อนใน แผลที่มาจากการกัด กระแทก การกระทบกระเทือนบาดเจ็บเฉพาะที่ของเนื้อเยื่อ สาเหตุของการบาดเจ็บของเนื้อเยื่อที่พบได้บ่อยก็คือ ฟันปลอมหลวม ฟันบิ่น แตก หัก หรือแม้กระทั่งวัสดุมีการแตกหักไปเกิดในลักษณะฟันคมทำให้เสียดสีบริเวณเนื้อเยื่อและเกิดเป็นแผลขึ้นมา

นอกจากนี้อาจเป็นเรื่องของกันมีสารเคมีในผลิตภัณฑ์บางอย่างที่เราเอาเข้าไปใช้ในปากได้ ถึงก็ส่งผลให้เกิดแผลในช่องปากได้ อย่างไรก็ตามถ้าเป็นเกี่ยวกับเรื่องของแผลที่มีสาเหตุเฉพาะที่อาการพวกนี้สามารถหายได้เองเมื่อกำจัดสิ่งที่เป็นต้นเหตุออกไปและก็จะหายได้ภายใน 1-2 สัปดาห์

สุดท้ายนี้อยากจะฝากถึงทุก ๆ อาจจะเคยพ้นมาบ้างแล้วกับเรื่องอาการร้อนใน แต่ในกลุ่มคนที่ไม่รู้ว่ากำลังประสบอยู่หรือไม่ทางที่ดีที่สุดการเปิดรับเรื่องนี้ไว้สักเรื่องโอกาสการเกิดปัญหาของโรคภัยก็น้อยลงตามมาด้วย

Reference: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/16425-heat-illness