รู้ทัน โรคหัวใจ มีอาการ สาเหตุ และวิธีป้องกันอย่างไร

เกิดจากการสะสมของไขมันและคราบพลัคในผนังหลอดเลือดหัวใจ ทำให้หลอดเลือดตีบหรือตัน ส่งผลให้กล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด อาจทำให้เกิดอาการเจ็บหน้าอกเฉียบพลัน (Angina) หรือกล้ามเนื้อหัวใจตาย (Heart Attack)

ลิ้นหัวใจมีหน้าที่ควบคุมทิศทางการไหลของเลือดภายในหัวใจ หากลิ้นหัวใจมีความผิดปกติ เช่น รั่วหรือตีบ อาจทำให้เลือดไหลย้อนหรือไหลผ่านได้ไม่ดี ส่งผลให้หัวใจทำงานหนักขึ้น

ภาวะที่กล้ามเนื้อหัวใจหนา แข็ง หรืออ่อนแรงผิดปกติ ส่งผลให้การบีบตัวของหัวใจลดลง มักเกี่ยวข้องกับพันธุกรรมหรือปัจจัยภายนอก เช่น แอลกอฮอล์หรือยา

เกิดจากการส่งสัญญาณไฟฟ้าผิดปกติภายในหัวใจ ทำให้หัวใจเต้นช้าหรือเร็วเกินไป หนึ่งในรูปแบบที่พบบ่อยคือ PVC (Premature Ventricular Contraction)

ภาวะที่หัวใจไม่สามารถสูบฉีดเลือดไปเลี้ยงร่างกายได้เพียงพอ ผู้ป่วยมักมีอาการเหนื่อยง่าย ขาบวม หายใจลำบาก โดยเฉพาะเวลานอนราบ เป็นภาวะที่ต้องได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิด

อาการคล้ายของหนักทับที่กลางอก ร้าวไปที่แขน คอ หรือกราม มักเกิดขึ้นขณะออกแรงหรือมีความเครียด อาจเป็นสัญญาณของโรคหลอดเลือดหัวใจตีบหรือกล้ามเนื้อหัวใจตาย

ผู้ป่วยอาจรู้สึกหอบเหนื่อยจากการทำกิจกรรมเบา ๆ หรือแม้แต่ขณะพัก เป็นอาการที่พบได้ในผู้ป่วยหัวใจล้มเหลวหรือโรคลิ้นหัวใจ

อาจรู้สึกเหมือนหัวใจเต้นเร็ว เต้นแรง หรือเต้นขาดตอน อาการนี้สัมพันธ์กับภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ

บางครั้งอาการของโรคหัวใจไม่ได้เกิดขึ้นที่บริเวณทรวงอกโดยตรง เช่น

• ปวดไหล่ซ้าย โรคหัวใจ อาการเจ็บอาจร้าวจากอกไปที่ไหล่ซ้าย
• ปวดแขนซ้าย โรคหัวใจ แขนซ้ายอาจปวดแบบร้าวลึก ไม่ใช่เฉพาะที่กล้ามเนื้อ
• แขนซ้ายชา โรคหัวใจ อาการชาหรือรู้สึกเหมือนไม่มีแรง อาจเกี่ยวข้องกับการขาดเลือดไปเลี้ยงกล้ามเนื้อหัวใจ

การสังเกตอาการเหล่านี้เป็นสิ่งสำคัญ โดยเฉพาะในผู้ที่มีปัจจัยเสี่ยง เช่น ความดันโลหิตสูง เบาหวาน ไขมันในเลือดสูง หรือประวัติครอบครัวเป็นโรคหัวใจ

โรคหัวใจ ระยะสุดท้าย อยู่ได้กี่ปี

ระยะเวลาการมีชีวิตอยู่ของผู้ป่วยโรคหัวใจระยะสุดท้ายนั้นขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย เช่น ความรุนแรงของโรค ประเภทของโรคหัวใจ การตอบสนองต่อการรักษา และสุขภาพโดยรวมของผู้ป่วย บางรายสามารถมีชีวิตอยู่ได้นานหลายปีหากได้รับการดูแลที่เหมาะสม ขณะที่บางรายอาจมีอาการทรุดเร็วในระยะเวลาไม่นาน จึงควรมีการประเมินอย่างต่อเนื่องโดยแพทย์ผู้ดูแล

ความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับคำว่า “หายขาด”

หลายคนเข้าใจผิดว่าโรคหัวใจสามารถหายได้หากไม่มีอาการ แต่ในความจริงโรคหัวใจเป็นภาวะเรื้อรังที่ต้องการการติดตามและดูแลอย่างต่อเนื่อง แม้ผู้ป่วยจะไม่มีอาการ แต่ก็ยังคงมีความเสี่ยงในการกลับมาเป็นซ้ำหากไม่ควบคุมปัจจัยเสี่ยงอย่างเหมาะสม

เป้าหมายของการรักษาโรคหัวใจในปัจจุบันจึงเน้นที่การยืดอายุของผู้ป่วย เพิ่มคุณภาพชีวิต และลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อนในอนาคตมากกว่าการรักษาให้หายขาดแบบถาวร

• เลือกอาหารที่มีไขมันต่ำ เช่น ปลา ถั่ว ผัก และผลไม้
• ลดการบริโภคโซเดียม น้ำตาล และไขมันอิ่มตัว
• หลีกเลี่ยงอาหารแปรรูปและของทอด

• ควรออกกำลังกายแบบแอโรบิก เช่น เดินเร็ว ว่ายน้ำ หรือปั่นจักรยาน อย่างน้อย 150 นาทีต่อสัปดาห์
• การออกกำลังกายช่วยควบคุมน้ำหนัก ปรับสมดุลความดันโลหิต และลดความเครียด

• สารนิโคตินในบุหรี่ทำลายหลอดเลือดและเพิ่มความดันโลหิต
• การดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณมากเพิ่มความเสี่ยงของภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ

• ตรวจความดันโลหิต ระดับไขมันในเลือด และระดับน้ำตาลอย่างสม่ำเสมอ
• หากมีโรคร่วม เช่น เบาหวานหรือความดันโลหิตสูง ควรควบคุมให้อยู่ในเกณฑ์ปลอดภัย

• ความเครียดเรื้อรังทำให้ฮอร์โมนความเครียด (Cortisol) สูง ส่งผลต่อการทำงานของหัวใจ
• การฝึกสมาธิ โยคะ หรือการพูดคุยกับคนใกล้ชิดสามารถช่วยบรรเทาความเครียดได้

• โรคอ้วนสัมพันธ์โดยตรงกับความเสี่ยงของโรคหัวใจ โดยเฉพาะเมื่อมีไขมันสะสมที่หน้าท้อง
• หากมีภาวะอ้วนควรเข้ารับการประเมินและวางแผนการลดน้ำหนักอย่างเหมาะสม

การป้องกันโรคหัวใจไม่ใช่เรื่องยาก หากเริ่มต้นจากสิ่งเล็ก ๆ ในชีวิตประจำวันอย่างสม่ำเสมอ เพราะการป้องกันย่อมดีกว่าการรักษาเสมอ