การทำ Twilight Sedation (Moderate Sedation) หรือ Conscious Sedation คือการให้ยาเพื่อทำให้ผู้ป่วยรู้สึกผ่อนคลาย นอนหลับ และจำเหตุการณ์ไม่ได้ชั่วขณะ สามารถตื่นได้ง่ายโดยเพียงแค่การแตะหรือเขย่า (แต่ไม่รู้สึกเจ็บตัวเนื่องจากมีการใช้ยาชาร่วมด้วย) โดยมีข้อดีคือใช้ยาน้อยกว่าการดมยาสลบและมีความปลอดภัยต่อระบบในร่างกายมากกว่า เหมาะสำหรับหัตถการที่ไม่ได้เป็นการผ่าตัดที่ต้องใช้การหลับลึก หัตถการที่ใช้เวลาในการผ่าตัดไม่มากและคนที่กลัวการดมยาสลบ
Twilight Sedation เทคนิคการให้ยาระงับประสาทขณะผ่าตัด หลับไม่ลึกแต่ไม่รู้สึกเจ็บ
Twilight sedation คืออะไร
Twilight sedation คือ เทคนิคการให้ยานอนหลับขณะผ่าตัดที่ปลอดภัยมากกว่าการดมยาสลบ ช่วยให้มีอาการง่วง ระงับความรู้สึกระหว่างการผ่าตัด มีความผ่อนคลายและจำเหตุการณ์ขณะการให้ยาไม่ได้หรือจำได้เพียงเล็กน้อย สามารถตื่นได้ง่ายโดยการปลุก ซึ่งเรียกง่าย ๆ ว่าตกอยู่ในสภาวะผ่อนคลาย แต่สามารถตอบสนองต่อคำสั่งของแพทย์ได้ เช่น การเขย่าหรือแตะเพื่อให้ตื่น เทคนิคนี้สามารถเรียกได้หลายแบบ เช่น Moderate Sedation, Conscious Sedation และทไวไลต์อย่างที่เรากำลังพูดถึง
ข้อดีของการให้ยาสงบประสาทด้วยเทคนิคนี้คือ การให้คนไข้รู้สึกสบายไม่ว่าจะเป็นหัตถการใดใด ตื่นง่าย มีความปลอดภัยสูง มีการให้ยาในระดับคงที่และปรับได้ตามสถานการณ์หรือระดับความเจ็บปวด รวมถึงมีวิสัญญีแพทย์คอยเฝ้าดูแลและติดตามอยู่ตลอดการผ่าตัด
ระดับของการให้ยาระงับประสาท (level of sedation)
สิ่งที่ทีมแพทย์และคนไข้ควรรู้ก่อนการผ่าตัดคือ ระดับของการให้ยาระงับประสาท อาการที่อาจเกิดขึ้น การจัดการอุปกรณ์ให้เหมาะสมต่อระดับของการระงับประสาทของผู้ป่วย และการเฝ้าระวังขณะให้ยา รวมไปถึงการเลือกชนิดยาให้เหมาะสม ซึ่งระดับของการให้ยาระงับประสาท มีดังนี้
โดยการให้ยานอนหลับระงับความรู้สึกของ รัตตินันท์ เมดิคอล เซ็นเตอร์ จะอยู่ในระดับ Moderate Sedation หรือ Conscious Sedation ซึ่งเหมาะกับการผ่าตัดที่เจ็บในบางช่วงเวลา เช่นการดูดไขมัน หรืออัลเทอราปี่ เป็นต้น หากอยู่ในช่วงที่ทำให้คนไข้รู้สึกเจ็บมากขึ้น จะมีการควบคุมการให้ยาโดยเพิ่มขนาดให้แรงขึ้นในช่วงเวลาดังกล่าว แล้วค่อย ๆ ผ่อนลง เปลี่ยนยาที่เบาลงโดยมีความคงที่ ซึ่งยึดหลักตามธรรมชาติในการนอนหลับของมนุษย์ โดยมีวิสัญญีแพทย์คอยดูแลตลอดการรักษา รวมถึงมีเครื่องมือคอยให้ปริมาณยาที่มีประสิทธิภาพคือ Target Controlled Infusion (TCI)
การให้ยาระงับความรู้สึก ระดับ Moderate Sedation เหมาะกับใคร
สำหรับการให้ยาระงับความรู้สึก หรือยาสงบประสาทระดับ Moderate Sedation เหมาะกับใครบ้าง สามารถจำแนกออกได้เป็น
- คนไข้ หากมีภาวะปกติ ไม่อ้วนมากเกินไป ไม่มีโรคเกี่ยวกับการหายใจอุดกั้นหรือ Obstructive Sleep Apnea (ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ) และไม่มีโรคประจำตัวเยอะเกินไป เป็นต้น
- หัตถการที่ทำ เป็นหัตถการเบา ๆ ทั่วไปที่ใช้เวลาผ่าตัดเพียง 1-2 ชั่วโมง เช่น การดูดไขมันไม่เกิน 2 จุด เป็นต้น
หากคนไข้มีโรคต่าง ๆ ตามที่กล่าวมาหรือเลือกทำหัตถการที่ผ่าตัดนานกว่า 2 ชั่วโมง แพทย์จะแนะนำให้ใช้วิธีดมยาสลบแทน
ขั้นตอนการให้ยาระงับความรู้สึก
ขั้นตอนการให้ยาระงับความรู้สึกของวิสัญญีแพทย์เริ่มจาก
- การวัดชีพจร การเต้นของหัวใจ วัดความดันแล้วก็วัดออกซิเจน เป็นมาตรฐานของวิสัญญีแพทย์ไม่ว่าจะทำหัตถการใด ๆ ก็ตามในห้องผ่าตัด
- แล้วทำการให้ยาคนไข้ ซึ่งมีหลายวิธี แต่วิธีที่ได้รับความนิยมคือการให้ยาผ่านหลอดเลือดดำ ซึ่งเป็นวิธีที่ง่ายและทำให้คนไข้หลับเร็ว โดยจะเปิดสายน้ำเกลือไว้พร้อมกับการให้ออกซิเจนร่วมด้วย
- หลังจากนั้นก็เลือกยาให้เหมาะสมกับหัตถการที่คนไข้เลือกทำ ปรับระดับยาในแต่ละคนไม่เหมือนกัน ซึ่งในระหว่างที่ผ่าตัดจะมีการมอนิเตอร์ดูแลทางเดินหายใจโดยวิสัญญีแพทย์อยู่ด้วยตลอดเวลา
ข้อแนะนำก่อนเข้ารับการดมยานอนหลับในระดับ Moderate Sedation
สำหรับข้อแนะนำก่อนเข้ารับการดมยานอนหลับในระดับ Moderate Sedation เพื่อการผ่าตัดอย่างปลอดภัย มีดังนี้
- งดรับประทานอาหารและน้ำก่อนการผ่าตัดอย่างน้อย 8 ชั่วโมง เพื่อลดความเสี่ยงในระหว่างกระบวนการผ่าตัด
- เตรียมตัวให้พร้อมและอาจจะให้ญาติหรือคนดูแลอยู่เคียงข้างหลังการผ่าตัด
- หลังการผ่าตัดอย่าขับรถเองภายใน 24 ชั่วโมง เนื่องจากอาจเกิดอาการเบลอง่วงที่จะเป็นอันตราย
- อย่าทำธุรกรรมที่ต้องเซ็นต์หรือตัดสินใจเองเป็นเวลา 24 ชั่วโมงหลังการผ่าตัด เพื่อให้มีความชัดเจนในการตัดสินใจ
- ต้องมีคนดูแลตลอด 24 ชั่วโมงแรกหลังการผ่าตัด เนื่องจากผู้รับการผ่าตัดอาจจะยังไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้สมบูรณ์ร้อยเปอร์เซ็นต์
Twilight Sedation คือหนึ่งในขั้นตอนการให้ยาระงับความรู้สึกทางการแพทย์ ซึ่งแน่นอนว่ามีความเสี่ยงต่อระบบในร่างกาย แต่ความเสี่ยงนั้นสามารถควบคุมได้หรือไม่ จึงจำเป็นต้องดูแลอย่างใกล้ชิดโดยวิสัญญีแพทย์ไม่ว่าจะเป็นการดมยาสลบหรือให้ยาระงับประสาท ถ้าดูแลโดยบุคคลที่มีความชำนาญแล้วก็สามารถมั่นใจได้ในทุก ๆ การรับหัตถการ – พญ. ณัฐกานต์ หุ่นธานี (วิสัญญีแพทย์)
รัตตินันท์ เมดิคอล เซ็นเตอร์ ให้บริการเพื่อลูกค้าทุกท่าน ได้รับความพึงพอใจสูงสุด เราพัฒนาคุณภาพการรักษาและการบริการอย่างต่อเนื่อง