สัญญาณอันตราย “เส้นเลือดในสมองแตก” สาเหตุและอาการของโรคเป็นอย่างไร?

เส้นเลือดในสมองแตก (hemorrhagic stroke) เป็นหนึ่งในโรคที่เกี่ยวข้องกับหลอดเลือดสมอง ซึ่งหลายคนมักคิดว่า สาเเหตุที่ทำให้เกิดคือ ทำงานหนัก ความเครียด คลั่งงานเป็นอันดับแรก แต่ปัจจุบันนี้พบว่าผู้ที่มีภาวะน้ำหนักเกิน หรือผู้ที่โรคอ้วนร่วมด้วย ก็มีอุบัติการณ์ของการเกิดโรคเส้นเลือดในสมองแตกจำนวนไม่น้อยเลย ซึ่งแนวทางการป้องกันจะมีวิธีใดบ้างเพื่อห่างไกลจากเส้นเลือดในสมองแตกบทความนี้มีขยายความให้คุณทราบ

สารบัญ

1. โรคเส้นเลือดในสมองแตก คืออะไร
2. ความรุนแรงของโรค เส้นเลือดในสมองแตก
3. สาเหตุของโรค เส้นเลือดในสมองแตก
4. อาการของโรคหลอดลือดในสมอง
5. โรคในความเสี่ยง ที่มีโอกาเป็นโรค เส้นเลือดในสมองแตก
6. เส้นเลือดในสมองแตก กับการรักษาด้วยสมุนไพร
7. การบำบัดด้วยแพทย์แผนไทย ในกลุ่มโรคหลอดเลือดสมอง

โรค เส้นเลือดในสมองแตก นี้เกิดจากเส้นเลือดในสมองที่ถูกทำให้แตก ฉีก ขาดหรือทำให้แยกออกจากกัน ส่งผลให้ไปกระทบต่อการทำงานของสมอง ซึ่งเมื่อสมองถูกกระทบก็จะทำให้สมองที่ควบคุมการทรงตัว การเคลื่อนไหวมีปัญหาเราจะพบว่าจะมีอาการหน้าเบี้ยว ลิ้นกระด้าง  คางแข็ง  แขน ขาอ่อนแรงในระยะเริ่มต้นถ้าเป็นมากเข้าจะมีภาวะความคิด ความจำที่สามารถสูญเสียไปด้วยเช่นกัน

หากเข้ารับการรักษาไม่ทันกว่า80%ทำให้ถึงขั้นเสียชีวิตลงได้ทั้งในระยะทันทีหรือช่วงในระยะเวลาตามมาได้ ส่วนสาเหตุหลัก ๆ ก็ไม่ได้เกิดจากการที่เลือดออกเพียงอย่างเดียวด้วย แต่เกิดจากความดันเลือดหรือความดันโลหิตที่สูงเกินระดับปกติ เมื่อความดันเลือดผิดปกติแล้วแน่นอนเลยว่าการลำเลียงไปเลี้ยงตามจุดต่าง ๆ ในร่างกายที่ยังหมายรวมถึงสมองเปลี่ยนไปด้วย แรงดันเลือดมีมากขึ้นก็ไปทำให้เส้นเลือดในสมองฉีกขาดแบบทันทีหรือที่เรีบกว่าแตกเฉียบพลันจนก่อให้เกิดอันตรายต่อชีวิตนั่นเอง

ซึ่งปัจจุบันโรคเส้นเลือดในสมองแตกเกิดขึ้นสูงสุดคือ ในกลุ่มของคนวัยทำงาน วัยรุ่น สามารถเกิดขึ้นได้ทั้งชายและหญิง มันช่างไร้ความยุติธรรมมาก ๆ หากว่าคุณใช้เวลาไม่คุ้ม  หรือยังมีสิ่งที่อยากทำแต่ไม่มีโอกาส

สมองเป็นอวัยวะในส่วนที่สำคัญ เพราะคอยควบคุมการทำงานของทุกส่วนในร่างกาย ในสมองมีเส้นเลือดมากมายที่โยงที่เชื่อมต่อไปยังตามจุดต่าง ๆ ของร่างกาย แต่หากว่าเมื่อไหร่เส้นเลือดเกิดการตีบ อุดตันหรือแตกขึ้นมาโอกาสในความเสี่ยงที่จะเกิด อัมพฤต อัมพาต ได้ทันที หรืออาจเสียชีวิตได้

กลับสู่สารบัญ

ความผิดปกติของ โรคหลอดเลือดสมอง จะมีด้วยกัน 2 แบบ คือ 

1.โรคเส้นเลือดในสมองตีบ / ตัน (อุดกลั้น)

2.โรคเส้นเลือดในสมองแตก

โดยจะเริ่มต้นจากเส้นเลือดในสมองตีบก่อนแล้วพัฒนามาเส้นเลือดในสมองแตก แม้ว่าจะมีความรุนแรงที่น่ากลัวและเป็นกังวลใจได้เมื่อรู้ หากว่าได้เข้ารับการรักษาที่รวดเร็วและถูกวิธีก็วางใจได้เลยเพราะเมื่อมีการรักษาที่ดีก็ถือว่าได้ต่อชีวิตคุณแล้ว

• มีน้ำหนักที่มากหรือภาวะน้ำหนักตัวเกิน(อ้วน)

คนที่มีภาวะน้ำหนักเกินหรือคนอ้วนส่วนใหญ่รับประทานอาหารที่เน้นมัน ติดทอด ต่อด้วยหวาน คือวางไม่ได้เลยด้วยซ้ำ และมักพบด้วยว่าคนอ้วนไม่ใช่แค่เสี่ยงแต่เข้าข่ายมีสิทธิ์ได้รับโรคเส้นเลือดในสมองแตก ในกรณีที่ต้องการจะลดเรามองว่ายังไม่สายที่คุณจะอยากมีชีวิตต่อและได้ทำอะไรที่อยากจะทำ

หากการเลือกลดน้ำหนักเป็นเรื่องไม่ง่ายสำหรับคุณ เหนื่อยที่ต้องนับตามหลักวิทยาศาสตร์ หรือตามคู่มือในการลดน้ำหนักในหนังสือ หรือเลือกขนาดจานชามมันยาก คุณเลือกลดได้จากการรับประทานอาหารที่เน้นคุมปริมาณ เน้นประโยชน์ เน้นโปรตีนสูง ๆ ทานไฟเบอร์ เส้นใยจากผัก ผลไม้ และหมั่นออกกำลังกายอย่างน้อยให้ได้ 10-20นาทีต่อวันจนน้ำหนักลงได้เราเชื่อได้เลยว่าคุณจะห่างไกลจากโรคเส้นเลือดในสมองแตกอย่างแน่นอน

บทความน่าสนใจที่เกี่ยวข้อง 

• ผ่าตัดกระเพาะลดน้ำหนัก รักษาโรคอ้วน โดย นพ.ปณต ยิ้มเจริญ

กลับสู่สารบัญ

• เส้นเลือดในสมองผิดปกติตั้งแต่กำเนิด

สำหรับปัญหาที่เกิดจากความผิดปกติในวัยทารกซึ่งไม่มีสาเหตุที่แน่ชัดและบอกไม่ได้ว่าเกิดขึ้นได้ด้วยสาเหตุใด เนื่องจากว่าการสร้างตัวเองของเส้นเลือดในทารกไม่มีความสมบูรณ์ตั้งแต่ในครรภ์มารดาแล้ว ทั้งนี้ไม่ได้เกิดจากการใส่ใจดูแลครรภ์ไม่ดีตั้งแต่ต้น ไม่ได้เกิดจากพันธุกรรมที่มีประวัติของคนในครอบครัวเป็น อาจสังเกตได้ง่าย ๆ จากความการเฝ้าดูอาการ งอแง ที่ไม่ควรละเลยในวัยเด็ก

• มีโรคเกี่ยวกับเส้นเลือด

โดยเฉพาะเส้นเลือดโป่งพองในสมอง ซึ่งชื่ออาจจะดูยัฃไม่น่ากลัวเท่ากับการแตก หรือฉีกขาดแต่โอกาสเสี่ยงจากการพองก็คือแตก ถือว่าชีวิตแขวนไว้บนเส้นด้ายมาก ๆ ซึ่งมาจากการเสื่อมของผนังเส้นเลือดเฉพาะที่ สำหรับคนที่เคยประสบ เกือบ99%ต้องดูร่างกายให้ดีที่สุดเนื่องจากว่าจากอาการที่เคยโป่งพองเมื่อรักษาหายโอกาสการเจอเส้นเลือดแตกมีสูงมาก 

• รับประทานอาหารที่มีไขมัน

เดิมเราจะพบว่ามีผู้ป่วยจากการเป็นโรคเส้นเลือดในสมองแตกมากขึ้นทุกๆปี และมักมาจากการใช้น้ำมันชนิดหนึ่งที่ผ่านการเติมไฮโดรเจน ตามที่เรียกว่า ”ไขมันทรานส์ ” ช่วยถนอนอาหารให้อยู่ได้นานขึ้น อาหารอร่อยแต่เป็นวิธีที่ไม่ควรใช้ ราคาถูก และไม่ควรเกิดขึ้นกับผู้บริโภคทุกคน 

มีงานวิจัยที่เผยว่าไขมันทรานส์ทำให้ไปเพิ่มระดับไขมันเลวและลดไขมันดีในร่างกายของเรา และส่งผลให้เข้าสู่กระแสเลือดไปเกาะที่ผนังหลอดเลือดทำให้เลือดอุดตัน ท้ายสุดทำลายชีวิตผู้คนไปมากมายจากการรับประทานอาหารที่ ถูก อร่อย เก็บไว้ได้นาน

• การใช้ยาคุมกำเนิด

จากงานวิจัยพบว่าสาเหตุที่ยาคุมมีผลกระตุ้นเส้นเลือดในสมองแตก เนื่องจากการใช้ยาคุมนั้นส่งผลให้เลือดมีความข้นสูงขึ้น ซึ่งนำพาไปเกิดการเฉียบพลันของโรคเส้นเลือดในสมองแตกและเป็นเหตุให้เสียชีวิตสูงเป็นอันดับ3 ของคนเอเชีย

• อายุ

อายุเป็นปัจจัยหลักสำคัญที่ส่งผลให้เกิดเส้นเลือดในสมองแตกอาจมาจากความเสื่อมของตัวผนังหลอดเลือดในสมอง  แน่นอนว่าอะไรที่ยืนยาวมักจะไม่ดีไปหมดเสียทุกอย่างรวมถึงระบบภายในร่างกายของเราที่มีตัวเราเป็นผู้ใช้งาน แต่การใช้งานก็ต้องดูแลเพื่อให้เกิดผลดีแก่ตัวเอง เช่น การใส่ใจในการรับประทานอาหาร การดูแลสุขภาพให้ไกลห่างโรค หยุดพฤติกรรมเสี่ยง ๆ อะไรที่ไม่ปลอดภัยก็ขอให้เลี่ยงไปเท่านี้ก็นับว่าเป็นการช่วยลดโอกาสของการเกิดโรคไปเพียงส่วนหนึ่งเท่านั้น ผู้สูงอายุสิ่งที่ควรเลี่ยงให้เป็นเลยคือ การอยู่ในสถานที่ที่มีมลภาวะเป็นพิษ กลุ่มควัน งานที่ต้องเผาฝืน ก่อไฟ มีความเสี่ยงสูงมากที่จะกระตุ้นให้เกิดโรคเส้นเลือดในสมองแตก

• ดึก ๆ ดื่น ๆ ไม่ยอมหลับ ยอมนอน

สมัยนี้โอกาสที่คนจะนอนน้อยมีมากมายหลายสิ่งที่ต้องจัดการหรือต้องทำ เพราะมีผลดีต่อจิตใจ คือ  Overtime   เล่นมือถือ เล่นเกมส์ที่ห้องเพื่อน ไถฟีด อ่านข่าว คุยแชท ซึ่งสิ่งเหล่านี้มักเกิดขึ้นในช่วงเวลาเย็นและกลางคืน บางรายพบว่าเป็นชีวิตประจำวันไปเลย ถือว่าเป็นการขโมยเวลาของร่างกายเห็น ๆ ไม่ให้เวลากับร่างกายได้ฟื้นฟู 

กลับสู่สารบัญ

• ดื่มเหล้า

การดื่มเหล้าในกรณี 1-2เดือนครั้งอาจไม่มีโอกาสเสี่ยงแต่หากเป็นการดื่มถี่และจัดคือ ดื่มทุกเย็นเมื่อไหร่เลิกงานก็รวมตัวหน้าบ้าน หน้าหอพัก ถือว่าอัตราความเสียงที่สูงมากและบวกกับการเครียดที่มีอยู่แล้วเป็นทุนเดิโอกาสอาจไม่ใช่ความเสี่ยงแต่มีสิทธิ์ที่จะได้เป็นโรคเส้นเลือดในสมองแตก

• สูบบุหรี่

เป็นเรื่องที่หลีกเลี่ยงได้ยากมากๆ มีงานวิจัยพบว่าร้องละ40 ของคนที่ป่วยและเสียชีวิตมาจากการเป็นโรคหัวใจและเส้นเลือดในสมองแตก เป็นที่ทุกคนจะทราบกันเป็นอย่างดีว่าสารในบุหรี่ หรือ Nicotine มีผลต่อผนังหลอดเลือด ทำให้หลอดเลือดอุดตันทำให้เลือดไปเลี้ยงในอวัยวะไม่ทั่วถึง ทำให้ออกซิเจนที่ได้รับนั้นน้อยลง และส่งผลไปที่สมอง พบว่าอัตราการสูบบุหรี่มีสูงขึ้นทั้งชายและหญิงมีมากขึ้นเพิ่มเติมคือวัยรุ่นอายุน้อยเริ่มริที่จะหัดสูบบุหรี่หรือถูกชักชวนให้ลอง

• ชอบครุ่นคิด กังวลใจ 

ส่วนใหญ่มักคิดถึงแต่สิ่งที่นอกเหนือจากตนเอง เช่น กลัวแฟนนอกใจเมื่อได้ยินเสียงโทรศัพท์ของแฟนดังขึ้น ไม่ว่าจะเป็นแจ้งเตือนหรือ เสียงข้อความมักเกิดขึ้นได้จากคนคลั่งรักแฟน หวงแฟน ชิงดีชิงเด่น กลัวผลงานจะออกมาไม่ดี กลัวไม่ได้คะแนนที่ดี กลัวผลสอบติดลบ แม้ว่าตั้งใจสุดขีดและทำได้ดีมักเกิดขึ้นได้จากกลุ่มวัยรุ่น วัยทำงานอาจพบว่ามีในอนาคตอาจเกิดอาการของโรคเส้นเลือดในสมองแตก

กลับสู่สารบัญ

สำหรับอาการที่เริ่มแสดง มีดังนี้

• อาการปวดศีรษะ มึน งง
• อ่อนเพลีย ซึม 
• ปากเบี้ยว พูดไม่เป็นภาษา อ้าปากไม่ออก
• แขน ขา อ่อนแรงลง
• ดวงตาเริ่มมีความผิดปกติมองเห็นไม่ชัด
• เดินโซซัดโซเซ เดินชนสิ่งของข้างซ้ายหรือขวาบ่อย ๆ
• คลื่นไส้ อาเจียน
• พูดชื่อผิดเกิน 3-5 ครั้ง

กลับสู่สารบัญ

• ความดันเลือดหรือแรงดันเลือดที่สูงขึ้น 
• ไขมันในเลือดสูง 
• โรคหัวใจ 
• โรคเบาหวาน
• โรคหลอดเลือดแดงส่วนปลาย หลอดเลือดสมองบวม/(โป่งพอง)
• โรคอ้วน

3 สมุนไพรที่จะช่วยฟื้นฟูหลอดเลือดที่ขรุขระให้กลับมาเรียบดีขึ้น ซึ่งมีงานวิจัยหลายชิ้นได้เผยว่าคนไข้ที่มีอาการเรื่องของความดัน หัวใจ ไขมันอุดตันสมุนไพรนี้ก็ถือว่าช่วยได้หากเลือกรับประทานติดต่อกันเป็นเวลานาน ๆ นั้นก็คือ ขิง พุทราจีน และ เห็ดหูหนูดำ

• ขิง ช่วยในเรื่องไขมันในเส้นเลือด ช่วยให้การไหลเวียนของเลือดนั้นปกติดี
• พุทราจีน เรียกได้ว่าเป็นสมุนไพรหรือยาที่มีรสหวานช่วยเพิ่มความชุ่ม ช่วยบำรุงเลือด ช่วยเสริมฤทธิ์ป้องกันโรคหลอดเลือดในหัวใจ
• เห็นหูหนูดำ ซึ่งเห็นหูหนูดำนั้นจะช่วยลดความดันโลหิตสูงหรือเส้นเลือดแข็งตัว

1. การนวดและฟื้นฟูผู้ที่มีอาการลิ้นกระด้าง คางแข็งรวมถึงแขนขาอ่อนแรง 
2. การเลือกรับประทานยาสมุนไพรที่อาจเป็นสมุนไพรเฉพาะราย(ต้องอยู่ในการประเมินของแพทย์อีกทีหนึ่งด้วย)

Reference:

1. Caplan LR. Carotid artery disease. N Eng J Med. 1986;315:886–88.

2. Dyken ML, Wolf DA, Barnett HJM. Et al. Risk factors in stroke. A statement for physicians by the Subcommittee on Risk Factors and Stroke of the Stroke Council. Stroke. 1984;15:1105–11.

3. Fisher CM. Late-life migraine accompaniments as a cause of unexplained transient ischemic attacks. Can J Neurol Sci. 1980;7:9–17. 

4. World Health Organization Meeting on Community Control of Stroke and Hypertension.Controlof strokein the community: methodological considerations and protocol of WHO stroke register. CVD/s/73.6 Geneva: WHO,1973.